«گنج قارون» یا «عقاب ها»،آمارها اثبات می کنند،نه ادعاها

«گنج قارون» یا «عقاب ها»،آمارها اثبات می کنند،نه ادعاها|سیدرضا اورنگ|سرزمین هنر|سینما

سینمادیلی-فریدون جیرانی:«گنج قارون» پرمخاطب‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران است، اما به دلیل اینکه آماری از آن دو‌ره موجود نیست در رتبه‌بندی‌ها دیده نمی‌شود.

برخی مانند فریدون جیرانی که بنده نیز اذعان دارم تاریخ سینمای ایران را خوب می شناسد،عقیده دارند «گنج قارون» پرمخاطب‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران است و «عقاب ها» در رده بعدی قرار دارد،اما وقتی از آنان دلیل خواسته می شود، همه می گویند آماری از آن دو‌ره موجود نیست و در رتبه‌بندی‌ها دیده نمی‌شود!

خود این دوستان و جیرانی به خوبی می دانند که این ادعا بدون سند،معتبر نبوده و نمی شود با حرف و گمان به این باور رسید.

فریدون جیرانی را سال هاست می شناسم و چند پیراهن از من بیشتر پاره کرده است.

همیشه و همه جا گفته و می گویم که از نظر من،تاریخ سینمای ایران را فقط دو نفر خوب می دانند،یکی جیرانی است و دیگری دوست خوب و دانایم بهزاد عشقی.

با توجه به شناسنامه، مطمئنا جیرانی زودتر از من پایش به سالن سینما باز شده،اما نمی توانم با اطمینان بگویم که از من بیشتر فیلم در سینماهای تهران دیده یا خیر.

زیرا فریدن جیرانی از عشق سینماهایی بود که در آن زمان در شهر مشهد اقامت داشت و تعداد سالن های این شهر با تهران قابل مقایسه نبوده و نیست.

جیرانی وقتی هم به تهران می آمد،مطمئنا به عشق سینما بود و اولین کارش پس از ورود به پایتخت رفتن به سالن سینما و دیدن فیلم بود.

پیش از انقلاب و حتی در اوایل دهه ۶۰،یعنی پیش از اینکه تمامیت خواهان و منفعت طلبانی که خود را به دروغ عاشق سینما معرفی می کردند،باعث ممنوعیت و محدودیت اکران فیلم های خارجی شوند، سینماروهای حرفه ای و همیشگی،بیشتر به سه منطقه لاله زار،میدان ۲۴ اسفند(انقلاب) خیابان پهلوی(ولی عصر) مراجعه می کردند،زیرا بیشترین تراکم و بهترین سینماها در این سه محل وجود داشت.

در خیابان لاله زار شمالی سینمای معروف کریستال قرار داشت و متروپل.در تقاطع لاله زار و استامبول سینما سهیلا بود.در آن نزدیکی ها سینما پارک و یک یا دو سینمای دیگر بود. سینما پارک دو فیلمه بود و معمولا یک فیلم خارجی و دیگری ایرانی بود.در لاله زار جنوبی غوغا بود،از سینمای ایران و البرز و لاله گرفته تا کوچه ملی که بیشتر از هر جای ایران سالن سینما داشت.

در میدان انقلاب سینماهای کاپری،یونیورسال،سانترال و شهرتماشا قرار داشتند.یونیورسال فیلم های ایرانی می گذاشت.سه سینمای دیگر فیلم های خارجی.چون طرفدار فیلم های خارجی بودم،به سینماهایی می رفتم که از این دست فیلم ها اکران می کردند.در گذشته بارها و بارها به این سه سینما رفته ام،اما در طول این همه سال، فقط یک بار به یونیورسال رفتم،آن هم به دلیل اصرار رفیقم.

در منطقه ولی عصر(پهلوی)،سینما پارامونت،سینه موند،گلدن سیتی و رادیوسیتی در نزدیک چهار راه قرار داشتند.در میدان، پولیدور و بالاتر از آن،سینماهای امپایر و آتلانتیک قرار داشتند که همیشه فیلم خارجی اکران می کردند و به ندرت فیلم ایرانی نشان می دادند.

در مناطق دیگر نیز سینما فراوان بود،اما چنین مرکزیتی نداشتند.

بیشتر سینماهای معروف تهران فیلم های خارجی اکران می کردند،از فیلم های روز آمریکایی،فرانسوی و ایتالیایی گرفته تا هندی.

در سینماهای کوچه ملی و میدان فوزیه اکثر قریب به اتفاق فیلم ها ایرانی بودند.در سینماهای پراکنده ای مانند فلور یا سینماهای جوادیه هم وضع بدین منوال بود.

سینماهای باکلاس آن موقع،همیشه فیلم خارجی نمایش می دادند که بسیار هم پرمخاطب بودند.

بحث طولانی شد و دوباره وارد خاطرات شدم.خلاصه اینکه با توجه به حجم فیلم های اکران شده خارجی در پیش از انقلاب و طرفداران بیشماری که داشتند،بعید می نماید که فیلم پرمخاطبی مانند «گنج قارون» توانسته مثل«عقاب ها» بیش از هشت میلیون تماشاگر داشته باشد.

چند سینمای خاص مانند همای،اروپا،حافظ و ایفل نیز که تقریبا فقط فیلم های هندی را اکران می کردند که بسیار پرمخاطب بودند.به یاد ندارم برای دیدن فیلم به یکی از این سالن ها رفته باشم و از تماشاگر موج نزند.

بیشتر افراد،دانشجویان،دانش آموزان و حتی کارمندان و کارگرها،آن قدر پول یا وقت نداشتند که همه فیلم ها را ببینند،برای همین از حق انتخاب خودشان استفاده کرده و فیلمی را برمی گزیدند،طبیعتا بیشتر آنان فیلم های خارجی را انتخاب می کردند.

فریدون جیرانی و دوستان می دانند که سینمای ایران(فیلمفارسی) در نیمه دوم دهه ۵۰ تقریبا ورشکسته شده بود.به یاد نمی آورم سال ۵۸ فیلم «گنج قارون» در سینماهای تهران اکران شده باشد،شاید در شهرستان ها بوده است.

امیدواریم روزی از جایی آماری پیدا شود تا اثبات کند «گنج قارون» بیشتر از «عقاب ها» مخاطب داشته تا حرف فریدون جیرانی و دیگرانی که مانند او فکر می کنند،دوتا نشود!