«قهوه ترک»؛ زنان در کنار مردان

«قهوه ترک»؛ زنان در کنار مردان|حمیدرضا مصفا|سرزمین هنر|سینما

سریال سازی در پلتفرم های شبکه خانگی وارد دوره تازه ای شده است؛ دوره ای که سریال سازان در کنار المان های عامه پسند برای جلب مخاطب به سمت نوعی سوژه پردازی های تازه یا ژانرگرایی های متفاوت رفته اند.

در این مسیر گاهی سریال‌های جنایی تولید می‌شود، مثل پوست شیر و خونسرد، گاهی سریال‌های فانتزی تولید می‌شود، مثل روزی روزگاری مریخ و عقرب عاشق و گاهی سریال هایی ماجراجویانه و پرحادثه، مثل آمستردام و «قهوه ترک».

«قهوه ترک»سریالی است دوملیتی که ملیت دوم سریال که ترکیه باشد، نه به عنوان وصله پینه سریال، بلکه به عنوان نیاز داستانی مورد توجه قرار گرفته‌. سریال سازان خواسته اند سرکی بکشند به پشت پرده آنچه در کشور همسایه ایران، یعنی ترکیه می‌گذرد پس نشسته اند و فکر کرده اند و داستان های کوچک و بزرگ گاه واقعی را ترکیب کرده و «قهوه ترک»خلق شده.

«قهوه ترک»از همین مدخل، رشد پیدا کرده، بزرگ شده و جلو رفته است، یعنی کندوکاو درباره آنچه در ترکیه و مراودات میان شهروندان ترک و مهاجران و توریست‌ها می‌گذرد. «قهوه ترک»خیلی خوب داستانش را دو بخش کرده، بخشی را در ترکیه و بخشی را در ایران پیش می‌برد.

تجربیات سریال سازی با انبوه سکانس و تعدد بازیگر در «می‌خواهم زنده بمانم» به خوبی باعث ورزیدگی محمد شایسته شده که بتواند در سریال دوملیتی «قهوه ترک»، ردپایی پررنگ در تولید سریالی پرپلان و در عین حال پرپیرنگ به جای بگذارد. تهیه‌کننده مولف است که کارگردان را وامی‌دارد به حفظ و ارتقای استانداردها و این، کاری است که شایسته کرده؛ علیرضا امینی کارگردان «قهوه ترک»که سابقه فیلم‌های خوبی مثل هفت دقیقه تا پاییز را داشته در «قهوه ترک»باز صعود می‌کند و به یادمان می‌آورد که چه ملودرام ساز خوبی است.

سریال سازی شبکه خانگی در سالیان اخیر و با رونق پلتفرم ها مسیر تازه تر یافته،کمی بیش از قبل تنوع پیدا کرده و هرچند کم نیستند آنها که با غلبه نگاه بسازبفروش، سریال بسازند، ولی همچنان آمار آنها که با نوعی دقت به تولید سریال می‌پردازند در حال بالا رفتن است.

گاهی وسواس به تولید سریال‌هایی منجر می‌شود که از نظر تکنیکی، استانداردند، ولی از نظر متنی، لنگ می‌زنند مثل آکتور و گاهی غلبه داستان بر تکنیک است که جلوه‌گر می‌شود مثل روزی روزگاری در مریخ و گاهی هم هر دو وجه داستانی و تکنیکی پایاپای پیش می‌روند مثل سریال «قهوه ترک».

«قهوه ترک»از سریال هایی است که کاملا غلط انداز عرضه شد، یعنی تیزرهایی از سریال رونمایی کرد که ظاهرا حکایت از یک سریال خوش آب و رنگ دوملیتی داشت، ولی کافی بود سه قسمت اول سریال را ببینیم تا معلوم شود که سریال گرچه خوش آب و رنگ است، ولی از نظر داستانی و نمایش زندگی در فرنگ، بیشتر به دنبال نمایش نادیده هاست.

کاری نداریم به حساسیت های پلتفرم فیلمنت که سعی می‌کند بیشتر بر روی داستان پردازی سریال‌های خود کار کند، ولی اگر «قهوه ترک» سریالی می‌شود که بعد از ۱۰ قسمت همچنان گیرایی ابتدایی را دارد به دلیل حضور تیم تولید مجرب در کار است. در بازار مکاره کارگردانانی که خود می‌خواهند هم تهیه‌کننده باشند و هم گاهی تدوینگر و طراح صحنه و نویسنده و…، در «قهوه ترک»کاملا امور مختلف ساخت، به صورت مجزا توسط افراد حرفه ای دنبال شده.

داستان گویی سریال «قهوه ترک»تقریبا روند کلاسیک دارد و با رفت و برگشت های زمانی برای پرهیز از یکنواختی. فرم عجیب و غریبی در کار نیست و اتفاقا الزامات سریال سازی های مرسوم و به خصوص گره افکنی پایان هر اپیزود کاملا قابل لمس است. آنچه «قهوه ترک»را جذاب می‌کند همان تأمل کردن بر سوژه مهاجران است.

«قهوه ترک»، زندگی یک دختر نوازنده را با تأکید بر اتفاقات تلخ و تکان دهنده ای ترسیم می‌کند که حین تلاش برای مهاجرت برایش روی می‌دهد و خیلی زود شبکه قاچاق انسان و پشت پرده سایت های قمار و شرط بندی، دربرابرمان است. ناامنی چند سال اخیر ترکیه که مثلا دروازه ورود به اروپاست و تخریب‌های داعش و گرفتاری های متعدد مهاجران ایران و افغان و سوریه و… خیلی روشن و بی پروا ارائه شده.

آنچه «قهوه ترک»از سراب مهاجرت می‌گوید بارها در مستندهای تحلیلی یا رپرتاژهای نشریات آمده، اما آنچه «قهوه ترک»را متفاوت می کند، همین است که بحران در کمین را در زرورقی از داستانی پرحادثه می پیچد تا مخاطب عام را غافلگیر کند که زندگی همسایگان لزوما همان تصویر تر و تمیز سریال های ترکیه‌ ای نیست‌. «قهوه ترک» در عین حال برای اهداف مهاجران هم ارزش قائل است و حق هم به آنها می‌دهد، ولی یکطرفه به قاضی نمی‌رود و هم از دردسرها و هم از دل‌خوش‌کنک‌های مهاجران حرف می‌زند.

«قهوه ترک»سریالی است برای مخاطب عام و این مسئله به عام‌زدگی منجر نشده، یعنی سازندگان ابدا دنبال تولید محصول بزن دررویی نبوده‌اند و به جایش سعی کرده اند به شعور مخاطب احترام بگذارند و اگر هم سریال زنانه می‌سازند با تصویرگری واقعیات زندگی زنان و مردان کنار هم باشد.