سه واقعه در علفزار هولناک جامعه ای به هم ریخته

یادداشتی بر فیلم علف‌زار|سرزمین هنر|سینما|علی منصوری| داستان فیلم علف‌زار بر اساس یک اتفاق هولناک شکل گرفته است که ممکن است بنیاد هر خانواده‌ای را از بین ببرد. داستان این فیلم از این قرار است که فرزندان و بستگان یک مقام بلندپایه استانی در یک پارتی در باغ‌های حاشیه شهر توسط چهار برادر مورد ضرب و شتم قرار می گیرند  و به زنان نیز  تعرض می شود.

در این بین سارا (با بازی سارا بهرامی) که عروس حاج آقا صادقی (مقام بلندپایه) است تصمیم به شکایت می‌گیرد؛ اما حاج آقا صادقی تصمیم دارد با انصراف از شکایت به نوعی آبروی خانواده و خودش را حفظ کند و با نفوذ و قدرت که دارد شخصا به مجازات افراد بپردازد. صادقی (با بازی فرخ نعمتی) با نفوذی که دارد، بازپرس این پرونده را تحت فشار قرار می‌دهد تا پرونده را مختومه کند.

بازپرس فلاح (با بازی پژمان جمشیدی) از طرفی درگیر یک تصمیم اشتباه شده که در صورت عدم حمایت رییسش به حفاظت ارجاع می‌شود و هم درخواست انتقالی‌اش به رییسش بستگی دارد. از سویی فشارهای رییس و انتقالی و از سوی دیگر تصمیم اخلاقی برای پیگیری پرونده، او را در موقعیت سختی قرار داده است.

فیلم علف‌زار به خوبی توانست اتفاقات تلخ زیر پوست جامعه را به تصویر بکشد

فیلم علف‌زار به عنوان اثر اول کارگردان فراتر از انتظار ظاهر شده است و به خوبی توانسته روایت اتفاقات تلخ زیر پوست جامعه را به تصویر بکشد. با توجه به اینکه فیلم بر اساس یک داستان واقعی است، به سختی می‌توان انگ سیاه‌نمایی به آن زد. باید پذیرفت که در زیر پوست این جامعه اتفاقاتی ورای استانداردهای رسمی تعریف‌شده در حال وقوع است.

البته فیلم در پایان با یک نریشن به پایان می‌رسد که ظاهرا دادگاه به همراهی با بازپرس به حل شدن موضوع و از بین بردن ریشه‌های فساد در این مجموعه یک نقطه‌ی امیدوارکننده در فیلم باقی می‌گذارد تا به نوعی پایانی باشد بر ساختارشکنی‌های این فیلم در طرح موضوعاتی که تا پیش از این مجوز بیان نداشتند اما به واسطه‌ی این روند اصلاح است که به نمایش در‌می‌آیند.

مسئله‌ای که در فیلم علفزار مورد توجه خاصی قرار گرفته است، حضور یک کودک در هر ۳ پرونده‌ی بازپرس است.

در پرونده‌ی اول، یک ضابط قضایی برای دستگیری متهم تیر هوایی شلیک می‌کند و این تیر به یک کودک که در پشت بام ایستاده برخورد می‌کند و کودک به قتل می‌رسد. در پرونده‌ی دوم که مربوط به تعرض به عروس و به کما رفتن پسر شهردار است، یکی از مهمترین انگیزه‌های سارا برای شکایت این است که تمام اتفاقات مقابل چشم فرزندش اتفاق افتاده است.

ماجرای سوم هم که مربوط به شناسنامه‌دار شدن یک فرزند نامشروع است، پیرامون یک دختر بچه‌ی ۱۰ ساله شکل گرفته است. ظاهرا فرزند بازپرس فلاح نیز به عنوان چهارمین فرزند که بیمار است و انگیزه‌ی انتقالی گرفتن اوست در این داستان حضور دارد.

استفاده از این المان و انتخاب این ۳ داستان بر اساس قصد و نیتی در کارگردان شکل گرفته است که شاید با هیچکدام از ایده‌آل‌های ساختار موجود در رابطه با افراد آینده‌ی این اجتماع سازگار نباشد.

فضا سازی دقیق فیلم علفزار

علفزار همانطور که از نامش نیز مشخص است در فضایی ساخته می‌شود که همه چیز به هم ریخته است و انسان‌ها برای حل منازعاتشان به آنجا رجوع کرده‌اند و طبیعتا نمی‌توان توقع فضایی غیرتلخ از آن داشت. همین مسئله در کنار پرداخت خوب جغرافیای داستان و نقش شخصیت‌ها در آن به خوبی توانسته است که فضاسازی دقیقی را به مخاطب ارائه دهد.

فیلم کاملا در اتمسفر مشخص خودش روایت می‌شود. هیچ عنصر اضافی مانع نگاه بیننده در رابطه با داستان نمی‌شود.

فیلم علفزار دارای ریتم مناسب و نقطه‌گذاری‌های به جا است. فیلم به دنبال تلخ‌تر کردن فضا بیشتر از آن چیزی که وجود دارد، نیست. شاید یک موسیقی سوزناک و گاهی اذیت‌کننده می‌توانست این فیلم را به جهنمی تبدیل کند که تحملش کار هرکسی نباشد.

اما این فیلم با تعدیل فضا با استفاده از دو کاراکتر کمی متفاوت با بازی مهدی زمین‌پرداز و صدف اسپهبدی نشان داده است که می خواهد در درجه‌ی اول مخاطب را در سینما راضی نگه دارد. حتی بعضی جاها مثل دیالوگ گرفتن مهریه مخاطب در سینما می‌خندد.

«علفزار» برخلاف فیلم «مرد بازنده» وارد فضایی شده است که چیزی فراتر از یک طعنه و کنایه‌ی بی‌خاصیت در رابطه با وضعیت سیاسی کشور است. پرداختن به وجود فساد در افراد و ساختارهای حکومتی برای فردی که در یک ساختار دموکراتیک به دنبال جمع‌آوری رای مردم است، می‌تواند سرمنشا بسیاری از اتفاقات باشد.

فیلم علفزار یک روایت درام دادگاهی

در این فیلم هر فرد ذی‌نفوذ دیگری مثل یک تاجر ثروتمند یا یک روحانی یا … می‌توانست این جایگاه را اشغال کند و به اعمال فشار برای رسیدن به هدفش دست بزند اما این مسئله برای فردی مثل شهردار که قصد گرفتن رای از مردم دارد بسیار حیاتی‌تر است. چه بسا فرزندان بسیاری از افراد در همین کشور که مورد انتصاب قرار گرفته‌اند حتی تا محکومیت و زندان پیش رفت اما خللی در روند تصدی پست آنها ایجاد نشده است.

فیلم علفزار به خوبی از پس روایت یک درام دادگاهی با جزئیات داستانی برآمده است و در این مسیر بازیگران نیز نقش مهمی ایفا کرده‌اند. بازی‌ها به اندازه و درست در جای خود است. علف‌زار فیلم پرمدعایی نیست و در حد توان خودش به بیان یک داستان پرداخته و یک فیلم متوسط شریف از آب درآمده است.

شناسنامه  فیلم علفزار

نویسندگان و کارگردان: کاظم دانشی
بازیگران: پژمان جمشیدی، سارا بهرامی، ستاره پسیانی، ترلان پروانه، مائده طهماسبی، عرفان ناصری، رویا جاویدنیا، مهدی زمین‌پرداز، یسنا میرطهماسب، محمد معتضدی، متین حیدری‌نیا، فرخ نعمتی