بررسی شخصیتهای کافه زیر دریا از استفانو بننی

کافه زیر دریا, نام مجموعه داستانی از استفانو بننی- نویسنده شهیرایتالیایی-  است. اگرچه رمانهای بننی همگی به صراحت توانمندی نویسنده در نوشتن رمان را شهادت می دهند ولی مجموعه داستان کافه زیر دریا اثری متفاوت و سرگرم کننده از استفانو بننی است.

قالب داستان کوتاه این اجازه را به استفانو بننی می دهد که از طنز به راحتی در نوشته اش استفاده کند.

استفانو بننی نویسنده ای است که برای گریز از خسته کنندگی اثر با استفاده از قالب داستان کوتاه زبان و جهان جدیدی می آفریند. کافه زیر دریا یکی از بهترین نمونه های هنرمندی استفانو بننی است.

در آغاز با نگاهی به طرح جلد کتاب عده ای را می بینیم که دور میزی در کافه ای نشسته اند و به ما نگاه می کنند, گویی از ما انتظار چیزی را دارند. شناختن افراد روی جلد کار دشواری نیست: ادگار آلن پو, زیگموند فروید, جان بلوشی , مرلین مونرو و … در داستانهای کافه زیر دریا ردپای آثار برخی نویسندگان روس و فرانسه مشهود است.

با خواندن اولین سطور در می یابیم که هیچ چیز ازشخصیتهای داستان نمی دانیم -نه نام و نام خانوادگی, نه شغل و نه هیچ چیز دیگر جز یک ویژگی ظاهری- زیرا برای معرفی افراد فقط از عبارات عمومی استفاده شده است : مرد کلاه به سر, پیرمرد گل به یقه, ملوان و … اما با دقت بیشتر ارتباط شخصیتهای روی جلد و کاراکترهای داستان را در می یابیم.

در صفحات اول کتاب می خوانیم :” شبی در کناره دریای بریگانتس قدم می زدم, همان جا که خانه ها انگار کشتی های غرق شده ای هستند…” راوی به دنبال پیرمردی گل به یقه به راه می افتد که خود را به دریا می افکند گویی  با غرق کردن خویش قصد خودکشی دارد. شاید این سطور توجیهی برای عکس فروید روی جلد کتاب باشد.

فروید احتمالی برای نجات پیرمرد گل به یقه خود را به آب می اندازد ولی می بیند پیرمرد با قدمهای غواصی وارد کافه ای می شود. صاحب کافه با لیوانی نوشیدنی به استقبال او می آید و به او خوش آمد می گوید.

زیر لبی گفت:” از حضورتان در اینجا بسیار خوشوقتیم. خواهش می کنم بفرمایید بنشینید, چون امشب شبی است که هر یک از حاضران در اینجا داستانی روایت میکند.”

در صفحات بعدی خواهیم دید هر کدام از شخصیتهای روی جلد داستانی را برای ما روایت می کند, هرکدام با صدا و تصویری منحصر به فرد.

داستانی که پو تعریف کرد چه بود؟ ملوان زبل چه داستانی داشت؟ دیدگاه بلوشی از جهان چگونه است؟

هویت شخصیتهایی که استفانو بننی روی جلد کتاب آورده است , صفحه به صفحه با پیشروی کتاب آشکار می شوند و تبدیل به شخصیت های واقعی می شوند.

استفانو بننی هنرمندانه می تواند سبک, لحن, تخیل و اخلاقیات شخصیت های هر داستان را تغییر دهد و خواننده را وارد بازی طنز آمیز ادبی کند.

کافه زیر دریا در مجموع رمانی است سرگرم کننده پر از محاورات و کنایه و اصطلاحات عامیانه که خسته کننده نخواهد بود.

رضا قصیریه با هنرمندی تمام آن را ترجمه کرده است. به گونه ای که نمونه فارسی آن همان قدر لذت بخش است که کتاب اصلی.

کافه زیر دریا اولین کتابی است که از استفانو بننی در ایران ترجمه شده است.

کافه زیر دریا نوشته استفانو بننی در سال ۱۳۸۳ توسط رضا قیصریه ترجمه شد و در نشر خورشید به چاپ رسید.

غزل قربان پور