نیم نگاهی به موسیقی پاپ ایران در نیم قرن گذشته

در اوایل دهه ۵۰ میلادی در ایران بازار موسیقی ایران در انحصار خوانندگان موسیقی سنتی بود . سپس برخی از خوانندگان موسیقی پاپ با ارائه ی آثاری بدیع که متأثر از موسیقی غربی بود انقلابی در عرصه موسیقی بپا کردند.
توسعه موسیقی پاپ ایرانی به دهه ۷۰ میلادی باز می گردد .در این مقطع استفاده از سازها و شکل بومی موسیقی ایران به همراه گیتار الکتریک ، درامز و دیگر مشخصه های موسیقی پاپ ، سبک نوینی را در موسیقی فارسی رقم می زند.
ترانه سرایان نسل جدید ایران ، نظیر ایرج جنتی عطایی و اردلان سرفراز در این دوره ظهور نمودند و آهنگسازانی همچون واروژان ، زنده یاد بابک بیات ، محمد حیدری ،صادق نجوکی و منوچهر چشم آذر همکاری های فوق العاده ای با ترانه سرایان نامبرده داشتند که می توان از آن دوران به عنوان دوران طلایی موسیقی پاپ در ایران نام برد.
با پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۵۷ موسیقی پاپ به کما رفت و خوانندگان ، آهنگسازان و ترانه سرایان تاپ به خارج از کشور مهاجرت نمودند و در دهه شصت شمسی به دلیل همین مهاجرتها موسیقی پاپ ایرانی دچار تشویش و تفاوت در اجرا و سبک شد و سبک پیشین خود را از دست داد.
در همان موقع صادق نجوکی نخستین موسیقی دان ایرانی بود که با ترکیب نمودن دانش هارمونی غربی و همچنین اپرا خوانی در ردیف های موسیقی ایرانی ، تحولی اساسی در موسیقی پاپ ایران ایجاد کرد.

فرید زلاند آهنگساز افغانی الاصل که در دهه شصت و هفتاد با خوانندگان مطرح ایرانی همکاری های جذابی را داشت از جمله آهنگسازانی است که به پیشرفت موسیقی پاپ ایرانی کمک شایانی کرده است .

در داخل کشور موسیقی پاپ پس از جنگ با رویکردی مستقل از موسیقی بیرون از مرزها به‌طور رسمی و قانونی خود را نشان داد و در زمان اصلاحات به انسجام رسید. در سال‌های اخیر و در اثر گسترش فناوری‌های نوین و همچنین دسترسی عامه مردم به اینترنت، گروه‌های زیرزمینی موسیقی پاپ نیز شروع به فعالیت نمودند. از دیدگاه برخی کارشناسان ، آثار ارائه شده توسط این افراد آثاری عامه‌پسند و بی‌محتوا می‌باشد که موسیقی پاپ ایران را با چالشی جدی مواجه کرده ‌است.

اما دو نکته مهم در تاریخ موسیقی پاپ ایران تا کنون این است که:

• اگر در سال ۱۳۷۶ دولت اصلاحات به روی کار نمی آمد ، اکنون موسیقی پاپی در داخل کشور وجود نداشت و پیرو آن کنسرتی هم وجود نداشت . هر چند موسیقی پاپ در داخل کشور ضعفها و مشکلات عمده ای دارد که نشأت گرفته از تعداد زیاد افرادی است که در این زمینه در داخل کشور فعالیت می کنند و در برخی مواقع با کاور موزیک های خارجی به ماهیت موزیک ایرانی ضربه می زنند .
• نکته دوم این است که بعد از گذشت نیم قرن از شروع موسیقی پاپ در ایران خوانندگانی که از ابتدای موسیقی پاپ در ایران فعالیت داشته اند و در خارج از کشور به فعالیت خود ادامه داده اند همچنان سردمداران این بازار هستند .

طبق نظرسنجی سایت ویکی صدا، خوانندگان خارج از کشور از نظر مخاطبان بهترین خوانندگان موسیقی پاپ ایرانی هستند . این نظر سنجی طی چند سال گذشته مستمر بوده و همچنان ادامه دارد . درست است که جوانانی در داخل کشور در چند سال گذشته کارهای تحسین برانگیزی را ارائه داده اند اما معیار ارزیابی ؛ یکنواخت بودن تقریبی کیفیت آثار ، تاریخ انقضاء آثار و نگاه موسیقی بین الملل به هنرمند و موسیقی ایرانی است.

همچنین به این نکته حائز اهمیت باید توجه کرد که این خوانندگان ، آهنگسازان و ترانه سرایان خارج از کشور بودند که طی چهل سال در غربت موسیقی پاپ را زنده نگه داشتن و اگر اینطور نمیشد مشخص نبود موزیک پاپ ایرانی اکنون چه سرنوشتی داشت .