تاریخچه کتاب و کتابخوانی در ایران

هفته کتاب فرصتی برای آشتی با کتابها-2

“خوشبخت کسی است که به یکی از این دو چیز دسترسی دارد، یا کتابهای خوب یا دوستانی که اهل کتاب باشند.”ویکتورهوگو

تاریخچه کتاب در ایران 

مهمترین کتیبه همه دوران های تاریخی، کتیبه داریوش در کوه بیستون است. دوران آشوری، بابلی و عیلامی دورانی است که اولین کتابها تنها در یک صفحه نوشته می شدند.

اولین و مهمترین کتابخانه جهان کتابخانه آشور بانی پال بود که تعداد ۹۱۰ هزار لوح نوشته شده داشت. پس از آن زمان، صفحه کتاب بر دیوار کوه لوح گلی ،پاپیروس یا حتی پوست و چرم بود تا وقتی که خط مدور در خط پدید آمد.

در دوران ساسانیان آموزش خواندن و نوشتن به بعضی از طبقات اختصاص داشت. «یزد گرد سوم»به کتاب و کتابت توجه کرد و حتی «ارداویراف نامه» و«خدای نامه» که اساس شاهنامه هستند، در آن دوره جمع آوری شدند. با ورود اسلام به ایران و تغییر و تحولات اجتماعی ،جامعه فشرده ساسانی باز شد و خود را بازیافت.

«شاهنامه فردوسی»، «التفهیم» و سایر کتابهای ابوریحان بیرونی، «شفا» و «قانون» ابن سینا ،«الحاوی» زکریای رازی، کتابهای فارابی و…هر کدام نشانه هایی از فکر و اندیشه و هویت و مفهوم ایرانی است.

روایت است که شاه عباس صفوی، مانع ورود ماشین چاپ به ایران شد ، در حالی که این دستگاه مهمترین اختراع عصر رنسانس بود و باعث وقوع رنسانس در اروپا شد. این ماشین، علم و کتاب را از انحصار خواص بیرون آورد و به عوام رساند و موجب توسعه ای عظیم شد.

کتاب در جامعه بشری و محدودیت آن در ایران:

کتاب برای بعضی از مخاطبان به عنوان منبعی برای دریابته ت پیام ارتباطی تبدیل شده است و اگر از چنین رسانه ای استفاده نشود ، بخشی از مخاطبان از پیام محروم می مانند.

شاید این محتوا را نیز دوست داشته باشید

در ایالات متحده آمریکا از سال ۱۵۴۷ میلادی تا کنون، با کتاب خوانی در ارتباط بوده اند. کتاب برای آنها نهادینه شده و با آن خو گرفته اند .این امر ، سرمایه گذاران تبلیغاتی را وادار می کند تا کتاب را هم برای ارسال پیام و هم برآوردن نیازهای ارتباطی مخاطبان خود در کنار سایر رسانه ها مورد استفاده قرار می دهند. البته این امر در جامعه ما کم نیست و می توانیم ماجراهای اجتماعی را نام ببریم که طی آنها کتاب نقش رسانه ای یافته است.

دو مشکل عمده در ایران در ارتباط با کتاب وجود دارد:

۱-عدم نهادینه شدن کتاب در جامعه؛ از کتاب استقبال خوبی نمی شود و به آن اهمیتی نمی دهند که این مساله در سالهای اخیر پررنگ تر شده است.

۲-عدم توانایی فیزیکی انتشار کتاب در زمان کوتاه برای زبان فارسی.

 

کتابهای الکترونیکی یا e-book

کتابهای الکترونیکی کتابهایی هستند که به شکل فایلهایی دیجیتال تولید و خوانده می شوند. کتابهای الکترونیکی صرفاً نسخه های الکترونیکی مطالب مکتوب نیستند، بلکه می توانند علاوه بر متن و تصویر، فیلم، صوت و پویانمایی را نیز شامل شوند.

در سال ۱۹۷۰ میلادی جنبشی تحت عنوان پروژه گوتنبرگ شکل گرفته است که هدف آن تبدیل کتابهای عادی به کتابهای الکترونیک است. هزاران کتاب که تا کنون در کتابخانه ها یا کلکسیون های خصوصی موجود بودند امروزه در قالب کتابهای الکترونیکی شکل گرفته و در دسترس همگان قرار می گیرند. در سال ۱۹۹۱ ،شرکت سونی برای اولین بار ابزار مطالعه کتاب الکترونیک را در آمریکا عرضه کرد. این دستگاه قادر بود محتویات یک دیسک نوری ۸ سانتی متری را با ظرفیت ذخیره سازی یکصد هزار صفحه متن نمایش دهد. در سال ۱۹۹۶ حدود ۲۵۰ عنوان کتاب بر روی شبکه اینترنت قرار گرفت.

تا پایان قرن بیستم هزاران جلد کتاب به صورت دیجیتال از طریق اینترنت در دسترس کاربران قرار گرفت. حدوداً از سال ۲۰۰۰ به بعد فروش ای بوک از طریق اینترنت افزایش یافت و مشتری های زیادی از طریق تجارت الکترونیک اقدام به خرید کتابهای چاپی و الکترونیکی کردند.

سادگی اجرا،جستجو در متن ،داشتن قالب زیباتر ،منسجم بودن مطالب،امکان عرضه یا فروش ساده تر و سریعتر و داشتن قابلیت های افزودن امکانات مالتی مدیا و..از جمله ویژگیهایی هستند که کتابهای الکترونیک را به عنوان یک رسانه نوپا و رو به رشد از سایر رسانه هایی از این دست ممتاز می گرداند.

 

 

ممکن است شما دوست داشته باشید
ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

3 + = 11