تجلّی شاه مردان علی (ع) در آینه هنر
تجلّی شاه مردان علی (ع) در آینه هنر | سیدرضا اورنگ | هنر | سرزمین هنر
بزرگان دین، در همه جای دنیا مورد احترام مردم بوده و از جایگاه بسیار رفیعی برخوردار هستند. اهالی هنر نیز از دیرباز، تصویرگر صفات نیکو و شخصیت والای این بزرگان بوده و هستند. در کشور ما هم که مردمی مسلمان و بافرهنگ هستند، بزرگان دین بسیار محبوب بوده و هستند.
بیشک در عرصه ادبیات، بهویژه شعر به وصف اولیای دین بیشتر پرداخته شده، حتی بسیاری شاعران تخصص شان در اشعار مذهبی است. حضرت علی (ع) شاه مردان، شخصیت بارزی است که تأثیر بسیار زیادی بر هنر و ادبیات ایران داشته و دارد.
شخصیت ایشان آنچنان والاست که هر هنرمندی دوست دارد نشانهای از علی (ع) در آثارش داشته باشد. این مقام آنقدر بالاست که حتی پیروان آیینهای دیگر نیز از ایشان نوشته و گفتهاند، بهعنوان مثال جرج جرداق نویسنده مسیحی لبنانی که فقط برای حضرت علی (ع) قلم زده است.
یکی از هنرهایی که شخصیت حضرت علی (ع) نمود زیادی در آن داشته و دارد، نقاشی است. نقاشیهای زیبایی توسط هنرمندان عاشق از این شخصیت والا کشیده شده که بینظیر است. این اتفاق فقط در حوزه نقاشی قهوهخانهای رخ نداده است، بلکه نقاشان مختلف با سبکهای گوناگون تصویرگر شمایل بیبدیل حضرت علی (ع) بودهاند.
علی (ع) و هنر
در عرصه هنر، نقاشی را باید پیشتاز این مهم دانست. تعداد آثار باقیمانده شاهد این مدعاست. در عرصه موسیقی نیز در منقبت حضرت علی (ع) سرودههای زیبایی به زیور آهنگ آراسته شدهاند. بسیاری از این ترانهها، مانند «علی گویم…» ورد زبان همیشگی مردم بوده و خواهد بود.
تئاتر، هنری است زنده و پویا که تأثیر زیادی بر مخاطب دارد. نمایشهای مذهبی، ازجمله تعزیه از قدیم در ایران رواج داشته و همچنان رایج است. تعزیه هنری است تأثیرگذار که مردم را در مناسبتهای مختلف با نمایشهای گوناگون به هیجان آورده است.
در هر گوشه این کشور پهناور، گروههای تعزیه، علیرغم کاستیها، با قدرت به کار خود ادامه میدهند. وصف مردانگی و دلاوریهای مظهر العجایب علی (ع) در هنر تعزیه جلوه خاصی دارد.
بر صحنه تئاتر نیز کمابیش شاهد نمایشهایی بودهایم که در مناسبتها بر اساس شخصیت والای امیر مؤمنان به صحنه رفتهاند. اینگونه نمایشها گرچه قابل تقدیر هستند، اما بههیچوجه کافی نبوده و نخواهند بود.
نمایشهای مذهبی را نباید فقط در مناسبتها یا ایام خاصی روی صحنه برد، بلکه باید در مقاطع مختلف سال به اجرا برد. باید مهربانی، شجاعت، دیانت، مردانگی و دیگر صفات اولیای دین، بهویژه حضرت علی (ع) را در قالبی نو و زبانی تازه به مخاطبان، بهخصوص نسل جوان ارائه کرد.
تجلی صفات علی در نسل جدید
نباید فقط با همان قصههای دیرین نمایشی را نوشت و روی صحنه برد. مهم اشاعه صفات نیکوی شخصیتهای والایی چون مولا علی (ع) است. باید شاهد تجلی این صفات نیکو در نسل جدید باشیم.
نسل جدید را باید با طرحی نو جلب کرد و به تماشای نمایشهای مذهبی کشاند. امیدواریم نمایشنامه نویسان و کارگردانان تئاتر به این مهم توجه ویژه داشته باشند.
تلویزیون که به غیر از سریال «امام علی (ع)» کار شاخصی ارائه نداده است. با امکاناتی که تلویزیون در اختیار دارد، بسیار بیش از این می توانست و میتواند درباره شخصیت بزرگان دین و شاه مردان فیلم و سریال بسازد. دلخوش کردن تلویزیون به ساخت برنامهها و سریالهای ضعیف مناسبتی، آنها را از هدف اصلی دور کرده است.
نباید سریالها و فیلمهایی با موضوع دین و بزرگان آن را فقط در قالب برنامههای مناسبتی ببینند، این یک اشتباه بزرگ و غیرقابل بخشش است. حضور اولیای دین باید در طول سال و نه در مناسبتها در تلویزیون حس و دیده شود. تاکنون که در تلویزیون چنین مهمی رخ نداده، اما امیدواریم در آینده چنین اتفاقاتی بیفتد.
عقب ماندگی سینما
سینمای ایران همیشه از قافله عقب است. به غیر از چند کار متوسط هنوز شاهد فیلمی خوب با موضوع دینی و شخصیتهای دینی بر پرده سینما مشاهده نکرده و شاید نکنیم.
چند فیلم با موضوع مذهبی و بودجه بالا ساخته شده، اما هرگز آن چیزی که مخاطبان انتظار داشته و دارند به وقوع نپیوسته. بودجه بالا نمیتواند فیلم خوب بسازد، دید هنری و عشق به اولیای دین قادر به ساخت کار خوب است.
بسیاری فیلم خوب مذهبی در دنیا ساخته شدهاند که بودجه عظیمی نداشتهاند، البته فیلمهای پرخرجی هم در هالیوود و کشورهای دیگر ساخته شدهاند که تأثیرگذار از کار درآمدهاند.
برای ساخت فیلم خوب، هم عشق میخواهد، هم پول. سینماگران ما با پولش موافقاند، اما با عشق نه. همین است که به اکثر کارها لطمه زده و میزند. هر فیلمی که خوب ساخته شود، چه با موضوع مذهبی و چه موضوعهای دیگر، مورد توجه مردم قرار میگیرد.
این را باید دستاندرکاران سینما به یاد داشته و به کار ببرند. حضرت علی (ع) مظهر العجایب است، پس باید فیلمی ساخت که این عظمت را نشان دهد. امیدواریم تجلی شاه مردان در آینه هنر بیش از این دیده شود.