کات کبود؛ نمایشی در مرز بین مرگ و زندگی

سعید ناظمی

نمایش کات کبود در فرهنگسرای ارسباران به روزهای پایانی خودش نزدیک شد. نمایشی کاملاً ایرانی بر بستر روایتی روانشناختی حاصل از کشته شدن یک نوجوان توسط نامادری.

در هر پرده گره گشایی تازه ای برای مخاطب صوت می گیرد. متن روایت تقریباً یک دست و تا اندازه ای سوررئالیستی است. قسمتی از نمایش به گفت و گوی سه بازیگر تئاتر پس از مردن و قسمت هایی از فید بک به روایت هایی از لحظه زنده بودن و علل و چرایی مرگ یزدان (پسربچه) حکایت دارد. کارگردان با استفاده از یک پوشش پلاستیکی فضای زندگی و مرگ را به زیبایی تمام مجسم کرده است.

داستان ایرانی

داستان نمایش کات کبود کاملاً ایرانی و اعتراضی است به برگزاری مراسم اعدام در ملأعام، تجاوز و آزار اذیت زنان و دختران جوان(مثل واقعه ای که برای گیسو اتفاق افتاده است) و مسأله روابط خارج از عرف خانواده برای مرد و زن. موسیقی این نمایش در برخی از صحنه ها دیالوگ ها را کاور می کرد و گفت و گوی بازیگران نامفهوم می شد.

انتخاب موسیقی و فضای گوتیک

انتخاب موسیقی با فضای وهم انگیز داستان هم خوانی دارد ولی به خاطر استاندارد نبودن فضای اجرا شاید بلندی صدای آن تمرکز متن و دیالوگ های نمایش را از مخاطب می گیرد. استفاده از فضای تیره و بک گراندهای گوتیک و همین طور گریم های خاص و بازی خوب بازیگران، فضای وهم انگیزی متناسب با سوژه این نمایش را به تماشاگران نشان می دهد.

نگاه انتقادی نویسنده

نگاه نویسنده در این نمایش یک نگاه کاملاً انتقادی است. گیتی(همسر سابق افشین) در پی انتقام از مسببین قتل فرزندش(یزدان) است. بار روانی نمایش بر روی اوست و همین بار روانی است که سرانجام او را به انجام این کار موفق می کند و می تواند امینه و افشین را به تلافی بر دار کردن یزدان بکشد و حس انتقامش را سیراب کند. گیسو دختر ی که خود در کودکی نیز قربانی آزار و اذیت جنسی واقع شده، قاتل شناخته شده که به سبب روان پریشی در جایی دیگر نگهداری می شود.

نمایش در بازه زمانی کوتاهی می گذرد. زمانی که افشین و امینه برای دریافت رضایت به خانه گیتی می آیند و در یک درگیری هر سه کشته می شوند هرچند امکان زنده ماندن گیتی هنوز وجود دارد. این زمان با خرده روایت هایی که از گذشته هر فرد گفته می شود زمان اجرای نمایش را به خوبی طولانی می کند بدون آن که به اطناب بینجامد.

نمایشی غیر سفارشی

این روایت در همان نقطه آغازی که شروع شده پایان می یابد و البته در یک لوپ بسته تکرار شونده گرفتار نمی شود و مجموعه ای از ناگفتنی های اجتماعی را در قالب کلمات بیان می کند. کات کبود یک نمایش سفارشی نیست. در لایه های دوم و سوم خودش مخاطب را با ناهنجاریهای موجود در جامعه و واقعیت هایی که چشم هایمان را بر روی آن ها بسته ایم آشنا می کند. بدین لحاظ نمایشی است آوانگارد و خارج از چارچوب های کلیشه ای. روایت فاقد آشنایی زدائی است و اعمال و رفتار بد جامعه را به خوبی تقبیح می کند.

فرشته فرشاد، دیبا شیرمحمدی، ناصرکاظمی بازیگران، محمدرضا قلی پور(طراح صحنه)، پرستو نباتی( طراح لباس)، محمدعلی ضرابی( طراح گریم) و ماهور رضایی آهنگساز از عوامل اجرایی این نمایش هستند.

نمایش کات کبود برگزیده ششمین جشنواره تئاترشهر است و کتاب آن توسط نشر آواژ به چاپ رسیده است.