پیشگامان طراحی پوستر و پلاکارد

در قسمت اول این مقاله با تعریف پلاکارد و چگونگی ورود سینما و اعلانهای تبلیغی در سینمای ایران آشنا شدید در این مقاله به اولین تلاشهای پیشگامان طراحی پوستر و پلاکارد در سینمای کشورمان آشنا خواهید شد.

پیشگامان طراحی پوستر و پلاکارد

در سال ۱۳۰۷ دو مهاجر ارمنستانی به نام «موشق سروری» و «ناپلئون سارواری» در تهران آتلیه تبلیغاتی بر پا کردند. و اولین اعلان های سینمایی را طراحی و نقاشی کردند. آنها برای سر در سینماها روی پارچه یا مقوا، پوستر طراحی و نقاشی می کردند و کلیشه ها را حکاکی و روی کاغذ چاپ و تکثیر می کردند.
در سال ۱۳۰۸ یک مهاجر سوئدی به نام «فردریک تالبرگ» ، به ایران مهاجرت و آتلیه ای راه اندازی می کند.او اسلاید های دستی تهیه می کرد و شب ها تصویر آن ها را بر پرده ای که بر سر کوچه برلن در خیابان لاله زار آویخته بود،می انداخت. همین طریقه بعدها در سینماها هم رواج پیدا کرد و نزدیک به سی سال، قبل از نمایش فیلم ها، اسلایدهای تبلیغاتی نمایش داده می شد.

نقش ارامنه در طراحی پوستر و پلاکارد در سینمای ایران

به دنبال ایشان دو نقاش دیگر ارمنی به نام های «هایک اجاقیان» و «میشا گراگوسیان» به حرفه پلاکارد کشی پرداختند. کارهای اجاقیان در دهه ۳۰ از قوت و شهرت خوبی برخوردار بود و پلاکاردهای بزرگی را که برای سر در سینماها نقاشی می کرد به آسانی چشم ها را خیره می کرد.
از پوستر های «گراگوسیان» می توان به فیلم «حاج آقا آکتور سینما» و «چهار راه حوادث»، و از «هایک اجاقیان» به پوستر فیلم «بازگشت» اشاره نمود.

نو آوری های دولو و بهنام

اواخر دهه ۳۰ و اوایل دهه ۴۰ کاریکاتوریستی به نام محسن دولو ابتکار جدیدی زد او پوسترهای سینمایی را در قطع ۷۰ * ۵۰ سانتی طراحی و چاپ نمود (پوستر فیلم های «ولگرد»، «چادرنشین‌ها»، «آهنگ دهکده» و «آراس خان» و…) تا آن زمان این کار معمول و سینماها برای طراحی پوستر فیلم ها از پوسترهای خارجی بصورت محدود برای داخل ویترین ها و راهروهای استفاده می کردند و روی کلمات خارجی پوستر را با تکه کاغذی حاوی معادل فارسی آن می پوشاندند.

دولو علاوه بر طراحی این پوسترها گهگاه به طراحی و نقاشی اعلان های بزرگ سر در سینما ها نیز می پرداخت .
در همان دوران مسعود بهنام به رقابت با دولو برخاست و علی اکبر صادقی نیز در این زمینه و به خصوص در طراحی و نقاشی پلاکارد های سر در سینماها کار کرد.

طی سالهای دهه ۵۰ احمد مسعودی و آتلیه پرکار او تحول جدیدی بوجود آورد تا مدت ها یکه تاز میدان بود. او ابتدا پوستر سر در را در قطعی کوچک نقاشی و طراحی می کرد و بعد به وسیله چاپ سیلک آن را در قطع دو در پنج متر برای سر در سینما بزرگ و چاپ می نمود.

این روش برای پاسخ گویی به تقاضای گسترده فیلم های فارسی برای اکران در سینما های متعدد در تهران و شهرستان ها بود
در کارگاه طراحی پوستر مسعودی طراحان جوانی چون محمود زرین قلم، پرویز ایزدپناه و محمدعلی حدت کار می کردند که بعدا هر یک در کار خود به مهارت و اشتهار رسیدند. علاوه بر طراحان نامبرده، عده دیگری هم بودند که هم زمان با فعالیت «دولو» و «مسعودی» افراد دیگری در کار نقاشی وطراحی پلاکاردهای سرد سینماها بودند داداشی و برادرانش در ساختمان پلاسکو که آن جا را حدودا به راسته پلاکات سازها تبدیل کرده بودند، ژرژ سیمونیان ، محمد رضا باطنی ، ظهوری ، علیزاده ،سیروس شقاقی و قباد شیوا از جمله این افراد بودند.

ادامه دارد….

قسمت قبلی 

قسمت بعدی