نگاهی به عوامل موفقیت پایتخت ۴
علی رزاقی‌بهار، منتقد سینما و تلویزیون
کمتر فیلم و سریالی هست که تکرارش در ساخت دوگانه، سه‌گانه و چهارگانه موفق بوده است. این اتفاق هم در نمونه‌های ایرانی و هم در نمونه‌های خارجی‌اش بسیار دیده شده است. معمولا فیلم‌ها و مجموعه‌های تلویزیونی بسیار موفق تهیه‌کنندگان و کارگردانان آنها را مجاب به ساخت فیلم و سریال شماره بعدی می‌کند که اتفاقا و به‌طور معمول و به جز استثناهایی مثل سه‌گانه ارباب حلقه‌ها، شماره‌های بعدی ناموفق یا حداقل با استقبال کمتر از نسخه اول مواجه می‌شوند.
اما فیلمنامه خوب، خانوادگی و استخوان‌دار به همراه شخصیت‌پردازی فوق‌العاده و بازی یکدست بازیگران، مجموعه تلویزیونی پایتخت را در چهارگانه‌اش موفق و پرمخاطب کرده است. این مجموعه تلویزیونی که حاصل نگاه و تجربه مشترک محسن تنابنده، بازیگر و فیلمنامه‌نویس با استعداد و سیروس مقدم سریال‌ساز همیشه موفق تلویزیون که نبض مخاطب را به خوبی می‌شناسد، است این روزها باز هم شماره یک رسانه ملی در ماه رمضان است. چرایی موفقیت این چهارگانهخوش‌ساخت دلایل زیادی دارد. هرچند این سریال هم مانند همه کارهای تلویزیونی دارای ضعف‌هایی است، اما برای موفقیت هر فیلم یا سریالی دو عامل مهم و اساسی نیاز است. اول انتخاب موضوع، فیلمنامه مناسب و انتخاب عوامل و دوم کارگردانی خوب و گرفتن بازی مناسب از بازیگران که اتفاقا پایتخت این دو عامل را به شکل خوبی دارد. فیلمنامه یک فیلمنامه خانوادگی، دارای درام و کش و قوس‌های مناسب و در ژانر طنز است البته نه از جنس طنزهای سخیف و هجو بلکه از یک طنز خانوادگی و واقعی برخوردار است. بازیگران هم به درستی انتخاب شده و هم به خوبی مخاطب ارتباط گرفته‌اند و عملا شخصیت‌پردازی به شکلی بوده است که هر بازیگر نمادی از جامعه ایرانی امروز در طبقه متوسط و زیر متوسط است. نمادها در چهارگانه پایتخت به خوبی به تفسیر کشیده شده است. نماد مسجد و نماز برخلاف اکثر مجموعه‌های تلویزیونی کلیشه‌ای نیست، نماد احترام به پدر و بزرگ‌ترها کاملا واقعی است نه آنقدر غلو دارد که غیرقابل باور باشد و نه آنقدر مصنوعی است. ریسک مقدم و تنابنده در نشان دادن چهره واقعی زنان ایرانی شاید بهترین قسمت سریال است. نشان دادن زنی خودساخته و موفق در تربیت فرزندان، موفق در فعالیت‌های اجتماعی، موفق در زندگی زناشویی و مدیریت خانه و خانواده خیلی خوب از کار درآمده است. نشان دادن نماد همبستگی و وحدت اجتماعی در خانواده، شهر و کشور خصوصا در پایتخت سه با موضوع قهرمانی کشتی یکی دیگر از نقاط قوت این مجموعه تاکنون چهارفصلی است. هرچند ضعف‌های این مجموعه شاید از دید مخاطبان پنهان نمانده است، اما شاید پایان سریال پایتخت چهار زمان مناسبی باشد برای نوشتن از نقدها تا امروز.