دکتر اکبر نصرالهی از اساتید برجسته حوزه ارتباطات به شمار می روند که تألیفات ایشان در حوزه های مختلف ارتباطات به خصوص مسأله خبر و پوشش خبری از کتب مرجع در این زمینه محسوب می شود. یادداشت اختصاصی ایشان درباره برخورد نا مناسب هفته گذشته وزیر راه وترابری با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان را در “هنرلند” امروز بخوانید.
مسئولان هم اصول و تاکتیک های مصاحبه را یاد بگیرند
یادداشتی از دکتر اکبر نصرالهی
واکنش آقای آخوندی به سئوال خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان در ۱۶ فروردین۹۶ ، بازتاب های گسترده و متفاوتی داشته است. این نوع تنش ها بی‌سابقه و محدود به ایران نیست؛ سئوال خبرنگاران از آقایان احمدی نژاد، محسنی‌اژه‌ای (سخنگوی قوه قضاییه)، مشایی، عراقچی، رامین(معاون مطبوعاتی دولت آقای احمدی نژاد)، پدرگلشیفته فراهانی، صمد مرفاوی، رونالدو، ترامپ و غیره و واکنش‌های بعضا تند بعضی از این افراد به خبرنگاران، نمونه های فراموش‌نشدنی تنش بین خبرنگاران و مصاحبه شوندگان و بروز عصبانیت است.
اگرچه روایت غیردقیق و ناقص و انتشار نیافتن فیلم کامل این برخوردها، قضاوت را در فضای سیاسی موجود ، مشکل و تحلیل ها در این زمینه را سیاست زده کرده‌است ، باوجود این می توان به برخی‌نکات مهم اشاره و از این تجربیات استفاده کرد:
۱-خبرنگاران، چشم و گوش و نماینده مردم هستند و هرگونه بی‌احترامی، جسارت، محدودیت و تعرض به آنها، بی‌احترامی و گستاخی به مردم و نادیده‌گرفتن حق آنان نیز است؛ مردم نمی‌توانند در همه صحنه‌ها حضور و بر عملکرد مسئولان نظارت داشته باشند. بنابراین از طریق خبرنگاران از خبرها مطلع می‌شوند، رویدادها را می بیینند و بر عملکرد مسئولان نظارت می‌کنند.
۲-مسئولان بویژه در کشور اسلامی با ساختاری که قدرت را کسب می‌کنند و وظایفی سنگینی که برای آنان تعریف شده‌است، خادمان مردم هستند و ناسپاسی، قدرناشناسی، تحریک و هرگونه حمله‌کلامی یا غیرکلامی به آنان(بویژه با اسم و نام مقدس خبرنگار و از موضع و موقف منافع سیاسی و وابستگی به جریانات سیاسی)، هجوم به خدمتگزاران مردم و مغایر با انصاف و اخلاق و عقل است.
۳- مصاحبه شوندگان (چه از مردم باشند یا ازمسئولان) همانند خبرنگاران حقوقی دارند که نباید تحت هیچ شرایطی، به بهانه حق و وظیفه اطلاع‌رسانی و کار رسانه ای، حقوق آنان نادیده گرفته شود.
۴-بدیهی است برخی تندی‌های ناخواسته فرماندهان بحران و مقامات با خبرنگاران سمج در امدادرسانی که ممکن است امنیت ملی و نجات جان مردم را به تاخیر و مخاطره می اندازد، قابل اغماض و درک باشد اما برخورد مسئولان با خبرنگاران و تندی و پرخاش با آنان، آن‌هم در شرایط غیربحرانی از سوی هر فرد، جناح و حزب ،کشور و سازمان محکوم و غیر قابل‌توجیه است؛ فرقی ندارد عامل آن آقای آخوندی از این دولت باشد یا آقای رامین از دولت قبلی و یا آقای قاضی پور از قوه مقننه ، مرفاوی از فوتبال، از هنرمندان ،رونالدو از و ترامپ از آمریکا باشد.
۵- باوجوداین، مصاحبه شوندگان هم مانند مردم و خبرنگاران حق و حقوقی دارند که خبرنگاران هم باید آن را محترم بشمارند. آنان همانطور که نباید به اسم خبرنگار جاسوسی و حریم خصوصی مردم را نقض کنند، نباید با سئوالات خاص، تحریک آمیز، تکراری ،غیراخلاقی و در موقعیت نامناسب و خارج از عرف، محرک رفتار ناپسند بعضی از مسئولان یا سایر مصاحبه شوندگان شوند. واکنش غیرمعمول و تند مصاحبه شوندگان(مسئول و غیر مسئول) با پرسش‌های غیرمعمول و جناحی رسانه های غیر حزبی و عمومی که ممکن است اعتقادات دینی، تعلقات اخلاقی،زحمات مداوم و موفقیت های کم سابقه و … را زیر سئوال ببرد، دور از انتظار نیست؛چنانچه این نوع رفتار را در کشورهای،افراد و طبقات مختلف حتی در برخی علما و مسئولان بسیار آرام ، صبور و علاقمند و مومن به رسانه شاهد بودیم.
۶- در مجموع این نوع چالش ها حذف نخواهد شد؛ برای کاهش و مدیریت آن، باید اولا خبرنگاران با پرهیز از رفتار جناحی و سوءاستفاده از عنوان خبرنگاری، اصول حرفه ای و اخلاقی را بدانند و در پوشش خبری به آن پایبند باشند و ثانیا مسئولان از جمله جناب آقای آخوندی هم مثل مقامات بعضی کشورها ، آموزش در زمینه اصول و تاکتیک های مصاحبه را محدود به شغل روزنامه نگاری ندانند و به فوریت یاد بگیرند در شرایط مشابه چگونه رفتار کنند و مهارت تعامل با روزنامه نگاران را ارتقا دهند.