سفر عوامل فیلم من سالوادور نیستم به ترکیه و بازگشت آنها پیش از بسته شدن فرودگاههای این کشور باردیگر موردتوجه شبکه های اجتماعی قرارگرفت. این خبر وقتی مهمتر شد که یکی از عوامل این فیلم ساعتی با تاخیر به فرودگاه رسید و عوامل کودتا اجازه پرواز هواپیماها را ندادند واین هنرمند از سفر بازماند. اما آیا این کودتا ومسائل امنیتی این کشور می تواند علاقمندی هنرمندان ایرانی را برای سفر یا مهاجرت به این کشور را کاهش دهد. این نوسته به دنبال پاسخ به این پرسش است.
میزان صادرات ترکیه در حوزه ساخت و فروش سریالهای تلویزیونی نشان از موفقیت این کشور در ریل گذاری سیاستهای فرهنگی در ترویج منویات اهداف پنهان و آشکار این کشور است.سیاستی که بزرگان آن را تشبیه به بذرپاشی میکنند که کشاورز نباید به زمان و مکان توجه کند.بلکه وظیفه اش تنها بارور کردن زمین است و کاری به اینکه چه زمانی محصول میدهد و یا در چه زمینی می کارد و یا حتی چه کسی برداشت می کند، ندارد.نگاه آنها در حوزه فرهنگ ترکیه،نگاهی ملی و فرا منطقه ای است و ازتمام امکانات در این زمینه کمک میگیرند.
دستیابی به این فرمول عجیب و غریب و به نوعی کشف این«اکسیر»توانسته هم بازگشت سرمایه گذاری مالی و هم به ثمر نشستن این بذر را نشان دهد.کمی به ارقام زیر توجه کنید:
سال ۲۰۰۴ درآمد حاصل از فروش فیلم و سریالها یک میلیون دلار است.
سال ۲۰۰۸ درآمد حاصل از فروش فیلم و سریالها ده میلیون دلار می باشد.
سال ۲۰۱۴ این رقم نزدیک به ۱۵۰ میلیون دلار می رسد.
و در سال ۲۰۱۵ به بیش از ۳۰۰ میلیون دلار رسیده است.
دورسون توپچو معاون رییس اتاق بازرگانی استانبول در نمایشگاه تلویزیون و رسانه های دیجیتال(MIPV) گفت: اهداف ما رسیدن به مبلغ یک میلیارد دلار تا سال ۲۰۲۳ است.البته شاید کمی اغراق انگیز باشد ولی با توجه به ضریب نفوذ شبکه های ماهوارهای در داخل کشور و گفته وزیر ارشاد که نزدیک به هفتاد درصد خانواده ها از کانالهای ماهواره ی به رغم ممنوعیت قانونی استفاده میکنند،دور از انتظار نیست که خانواده ها تحت تاثیر این سریالها هستند.
استقبال از این سریالها فراتر از منطقه و قاره است.حتی در امریکای مرکزی و جنوبی،جایی که در اختیار سریال های مکزیکی و کلمبیایی است طرفداران محدودی دارد.
اما علت این همه استقبال،حداقل در کشور ما چیست؟
ما که خود در تولید سریال و محتوا در حوزه تلویزیون و سینما،زمانی سرآمد کشورهای منطقه بودیم چرا اکنون نمی توانیم با ساخت و تولید محصولات فرهنگی، منطقه ای را فراتر از کشورهای همسایه پوشش دهیم؟
به گفته برخی متخصصان این حوزه موانع قانونی،فرهنگی و مذهبی اجازه ورود به نوع تولید را مانند سریالهای ترکیه ای نمی دهد.البته سریالهایی مانند شهرزاد توانسته خانوادها را به خود جذب کند ولی بهتر است خودمان را گول نزنیم،چون ان استقبال هم محدود به منطقه جغرافیای فارسی زبانان است.
برخی دیگر نبود تهیه کنندگان و عوامل اجرایی ساخت این نوع پروژها می دانند.البته در تلویزیون گروه فیلم و سریال معدل بالایی دارد ولی عملا در جذب مخاطب حتی با ساخت سریالهای به اصطلاح فاخر و درجه الف ، قافیه را به سریالهای ترکیه ایی باخته است.
سریالهای که تنها داستان و روایتش به دلایل قانونی و فرهنگی امکان ارایه در تلویزیون و سینمایمان را ندارد.وبیننده ایرانی تشنه دیدن آن است.تکنیک نوشتن فیلمنامه های آنها بسیار شبیه همدیگر است.که تم مشترک همشان،خیانت،فرزند نامشروع،مثلث(چند ضلعی!)عشقی،عشقهای واقعی،عشقهای دروغین،فریب و موضوعاتی از این دست است.
با نگاهی موشکافانه به تنوع نوع ژانر و موضوعات این سریالها میتوان دریافت که سازندگان آنها بسیار هوشمندانه عمل میکنند و دیپلماسی رسانه ای خود را از طریق برند سریال سازی و جذب مخاطب پیش می برند.نمونه روشن آن سریال حریم سلطان است.
با توجه به ذایقه مخاطب و اینکه سیکل جذب و نگاه داشتن بیننده را کاملا می دانند.در این چند ساله بیننده ایرانی که از سریالهای ترکی با انواع و اقسام گونه های آن اشباع شده،سازندگان برای جلوگیری از ریزش مخاطب رو به ساخت سریالهایی با عوامل و بازیگران ایرانی کرده اند.در وهله اول شاید زیاد مهم نباشد که یک کارگردان تلویزیونی که سریالهای موفقی را در کارنامه خود دارد همراه با بازیگرانی که چندان در صف اول بازیگران مطرح نیستند،سریالهای و یا تله فیلمهای بسازند،که ازنظر هنری ارزش چندانی ندارند ولی این یک زنگ خطر برای مدیران فرهنگی کشور است.زیرا آنها دقیقا میدانند که چگونه مخاطب داخل کشور را به دنبال خود بکشانند.مهاجرت بازیگران و دست اندرکاران این حرفه دلایل مختلفی دارد که شاید یکی از آنها نبود فضای کار کردن بدلیل محدودیتهای مالی و یا انسانی در داخل کشور است با این شرایط مهاجرت اسامی معروف تر دور از انتظار نیست مگر آنکه ماجراهائی مانند کودتا یا بمب گذاری هائی که امنیت ترکیه را به شدت به خطر انداخته مانع این ماجرا شود.
