سنگ نگاری، هنری فراموش شده

سنگ نگاری، هنری فراموش شده|سرزمین هنر|سید رضا اورنگ|هنرهای تجسمی

 در چهار گوشه جهان، به ویژه کشور پهناور ایران، هنرهایی توسط هنرمندان خلق می شوند که به چشم نمی آیند. هیچ کدام از این هنرمندان بی نام، پای شان به هیچ دانشگاهی باز نشده، اما هنرشان چشم ها را خیره می‌کند.

 گورستان ها، به خصوص قبرستان های قدیمی، پر است از آثار هنری که کمتر به چشم می آیند. سنگ قبرها، هر کدام یک اثر هنری است که چشم های هنر دوستان را می نوازد. آنها سنگ نگاره هایی هستند که توسط هنرمندان گمنام، اما توانا خلق شده اند.

 بسیاری از این سنگ نگاره ها را می توان در روستاهایی دید که به سختی می شود آنها را در نقشه تشخیص داد.

این هنرمندان، نسل به نسل و زانو به زانو هنرسنگ نگاری را از اسلاف خود آموخته اند، زیرا در هیچ دانشگاهی نمی توان چنین هنری را آموزش و گسترش داد. اگر چنین بود، اکنون هنرمندان سنگ نگار در سراسر کشور به چشم می آمدند.

 امروز همه چیز مکانیکی و کامپیوتری شده، حتی طراحی و نوشتن روی سنگ قبرها. با این وجود حتی کوچک ترین هنر، زیبایی و خلاقیت در آنها دیده نمی شود.

سنگ نگاران قدیم، با عشق، ایمان و خلوص نیت، تنها با یک تیشه روی سنگ ها هنرآفرینی می کردند. اکثر سنگ قبرها، سنگ نگاری خاص خود را دارند.

 این سنگ نگاری ها،هم نوعی نقاشی است و هم خطاطی. از نوع سنگ نگاری قبرها، بدون اینکه نام متوفی خوانده شود می توان فهمید که فرد درگذشته مرد است یا زن. سنگ نوشته ها آن قدر حرفه ای و زیبا حکاکی شده اند که انسان در می ماند، چگونه می‌شود با یک تیشه و قلم چنین هنرهایی آفریده شود؟!

چه رازی در این انسان های خلاق وجود داشته که با سحر خود سنگ سخت را به اثری هنری و بی بدیل تبدیل می‌کنند؟ این هنرمندان خلوت نشین، گوشه ای از قبرستان یا مکان نزدیک به آن، بی ادعا نشسته و هنرنمایی می کردند.

نام این هنرمندان گمنامی که در هیچ کتابی ثبت نشده، نه تنها در حکاکی، بلکه آشنایی کامل با هنر خطاطی، نقاشی و مجسمه سازی نیز داشته اند، اگر غیر از این بود، توانایی خلق چنین آثاری را نداشتند.

 امیدواریم سازمان میراث فرهنگی  با حفظ این آثار از به یغما رفتن آنها توسط سوء استفاده گران و طبیعت جلوگیری کند.

هنرمندان و استادان هنر نیز باید به سنگ نگاری توجه ویژه داشته باشند و با مطالعه روی آن و تدریس در دانشگاه ها، این هنر ارزشمند و گمنام را ماندگار کنند. دانشجویان و علاقه مندان هنر هم تا حد توانایی خود در این راه کوشا باشند تا آثار هنری این مرز و بوم از بین نروند.