رد خون ؛ روایت تکسویه و غیردراماتیک مرصاد

رد خون ؛ روایت تکسویه و غیردراماتیک مرصاد | فیلم ردخون ساخته محمدحسین مهدویان به همراه دو فیلم دیگرکه چندان حرفی درمضمون، فرم و محتوا و پرداخت سینمایی ندارند،به تازگی به بازارمکاره اکران پیوسته اند.

رد خون به عنوان یک اثرحادثه ای سیاسی و تاریخی و تصویرگربخشی ازعملیات مرصاد، فیلم بدی نیست؛ اما آنچه این فیلم و دیگرفیلم های مشابه سیاسی وتاریخی را آسیب پذیرکرده، دو مسأله مهم است:

• نخست، نگاه محدود و زاویه دار و یکجانبه به دفاع مقدی به گونه ای که مخاطب از همان آغاز هدف فیلمساز را درمی یابد. به عنوان نمونه در ردخون، می داند که شاهد تهاجم، جدال و شکست نیرو های قطب شرّ فیلم یعنی منافقین خواهدبود، چرا که همراهی جانبدار و بدون تحلیل فیلم و فیلمساز با نیروهای خیر در فیلم واضح است. در واقع تماشاگر برداشت و نگاه سلیقه ای کارگردان از واقعه مرصاد را تماشا می کند و مجال و قدرت شناخت عناصر و عوامل خیر و شرّ و انتخاب و تصمیم گیری از او سلب شده است.
• دو؛ شهرت سوژه ها؛ در رد خون، عملیات مرصاد و قصه فیلم. از آنجا که شرح خبری و تصویری و گزارشی عملیات مرصاد، بارها به زبان و روایت های مختلف، برای مردم بازگو شده و به نمایش درآمده است، لذا از منظر داستان، برای همگان آشنا بوده و  ابتدا و انتهای داستان رامی دانند. بنابراین چنانچه قرار باشد در یک اثر هنری و سینمایی و تلویزیونی، داستان مرصاد، همانگونه سهل و ساده به تصویرکشیده شود، این پرسش مطرح می شودکه پس نقش و سهم درام و هنر و هنرمندی چه می شود. به ویژه که ردخون به رغم پیشینه مستند سازی کارگردانش، یک فیلم مستند هم نیست.

با این اوصاف، فقط می ماند، چگونگی روایت و تصویرسازی عملیات و شخصیت ها و حوادث آن که باید به زبان سینما، واقع نما و بدون طرف بوده و گزینش و همراهی با شخصیتها و رویدادها در اختیار مخاطب باشد، نه آنکه تماشاگر صرفاً پذیرش گر نظر و روایت فیلمساز باشد. فیلم رد خون می توانست افزون برداستان پردازی های خلاقانه و البته وفادارانه به واقعیت ها، در کنار پردازش درست و باور پذیر شخصیت ها، مسأله آشنا بودن داستان را از نظر هنری و سینمایی پوشش دهد، ولی این فیلم هم مانند ماجرای نیمروز، فاقد مؤلفه ها و ویژگی های یاد شده یک اثر دراماتیک سینمایی است. نکته اینکه در چینش عناصردرام، شکل دهی عوامل خیر و شر بسیارمهم است.

داستان می تواند یکسونگر همراه نیرو های خیر یا شر آغاز شده، ادامه یابد و به پایان رسد، یا هنرمندانه و تحلیلگرانه و بی طرفانه ،هر دو نیرو را به چالش و تصویر کشد. رد خون، روایتی تکسویه،محدود وجانبدارانه دارد و فاقدنوآوری و خلاقیت درداستانسازی و چیدمان درست عناصردرام است.با این همه این فیلم، به عنوان تصویرساز بخشی ازآدمها و نیروهای درگیر عملیات مرصاد، مخاطب خود را دارد.