دوستداران ولایت و هنرمندان دلپاک، واقعه کربلا را زنده نگه داشته و خواهند داشت

دوستداران ولایت و هنرمندان دلپاک، واقعه کربلا را زنده نگه داشته و خواهند داشت|سیدرضا اورنگ|سرزمین هنر|سینما

بیش از ۱۴۰۰ سال پیش، واقعه ای عظیم در جهان رخ داد که ارض و سما را به لرزه انداخت. واقعه ای عظیم و حزن آور که شانه های انسانیت را گرفت و به شدت تکان داد. جنگ نابرابر حق و باطل در آوردگاه کربلا و مردان بزرگی که در این وادی لباس شهادت بر تن کردند، آنچنان عظیم و تأثیرگذار بود که همه چیز و همه کس را تحت تاثیر قرار داد.

تاریخ خونباری که امام حسین (ع) و یاران یکدل و شهیدش رقم زدند  تا روز قیامت زبانزد خاص و عام بوده و خواهد بود. هنر نیز که با روح انسان ها سر و کار دارد تحت این واقعه عظیم قرار گرفته و آثار بدیعی در حوزه های مختلف هنر خلق و عرضه شده است.

هنر، رسانه ای تاثیرگذار و عالمگیر بود که توانست عظمت این واقعه را به گوش و چشم همه رسانده و آن را برای همیشه زنده نگه دارد. بعد از گذشت ۱۴۰۰ سال، هنوز این رویداد سرنوشت ساز و حزن آور در دل هنرمندان زنده است و آنان را وا می دارد تا آثاری عاشورایی خلق کنند. آثاری که هم رضای خالق را در بر دارد و هم رضایت خلق را. مردم متدین و دوستداران ولایت و هنرمندان دلپاک، دست در دست هم با شورآفرینی وصف ناپذیر واقعه کربلا را زنده نگه داشته و خواهند داشت.

شعر و نثر، اولین شاخه های هنری بودند که راوی شورانگیزی محرم و کربلا شدند. اشعاری که در وصف این واقعه عظیم، امام حسین (ع) و شهدا و اسرا سروده شد، دهان به دهان و سینه به سینه بین ملت ها گشت و ماندگار شد.

مردم با خواندن این اشعار به نوحه سرایی برای امام حسین (ع)، شهدا و اسرای این واقعه پرداختند. بعد از گذشت صدها سال، هنوز شعر عاشورایی تازگی خود را حفظ کرده است.

نثر نیز همپای شعر به این واقعه پرداخت و آن را جاودانه کرد. بعدها، هنرهای تجسمی از جمله خط و نقاشی هم پا به عرصه نهادند و رویداد عاشورا را بر تابلوی دل خود و مردم نقش کردند. نقاشی های بسیاری در ارتباط با این واقعه بر تابلوها و پرده ها رسم شده است، تابلوهایی که خود مرثیه ای است سوزناک که آدمی را وا می دارد در عزای شهیدان بگرید و بر سینه بزند.

نقاشی قهوه خانه ای یا خیالی سازی، گونه ای از هنر نقاشی است که توسط هنرمندان بزرگ این عرصه، تابلوها و پرده های تاثیرگذاری از واقعه کربلا خلق شده که زینت بخش تکایا، حسینیه ها و مساجد شده اند.

هنرمندان نقاش دیگری در سبک های مختلف، این واقعه را به تصویر کشیده اند. در حال حاضر نیز هنرمندان جوان به خلق آثار درباره این رویداد تاریخ ساز می پردازند. همه نقاشی هایی که با موضوع عاشورا آفریده شده اند، زیبا و تأثیرگذارند، اما تابلوی «ظهر عاشورا»ی استاد محمود فرشچیان زیباتر و تأثیرگذارتر است. این حقیقتی است که باید پذیرفت. زیرا این تابلو روی هر کسی با هر کیشی تأثیر گذاشته و می گذارد. این تابلو براستی عصاره وقایع ظهر عاشورا و حزن آن است.

هنرهای نمایشی، به خصوص تعزیه، به خوبی به رویداد کربلا پرداخته و مردم را با وقایع آن آشنا کرده اند. در گوشه و کنار ایران زمین، گروه های تعزیه با تمام توان در میدان ها و تکایا برای مردم تک تک آن واقعه و سرگذشت شهدایش را مقابل چشم مردم آورده و آنان را به نوحه سرایی وا داشته اند.

این تنها تعزیه نبود که به این واقعه پرداخت، بلکه صحنه های تئاتر نیز نمایشگر آن واقعه تأثیرگذار بودند. نمایش های بسیاری با این موضوع روی صحنه رفته و مورد توجه مردم قرار گرفته اند. در حال حاضر نیز هر ساله تعداد معدودی از این نمایش ها اجرا می شوند، اما این کافی نیست. نباید این واقعه عظیم را تنها در ایام محرم و صفر روی صحنه نشان داد، بلکه باید در طول سال و در مقاطع مختلف نمایش های عاشورایی روی صحنه بروند و همواره این رخداد را برای مردم به نمایش بگذارند.

بعد از تولد عکاسی، سینما و تلویزیون، واقعه کربلا در آینه آنها نیز خودنمایی کرد. عکس هایی که از مراسم عزاداری، سینه زنی و زنجیرزنی مردم گرفته شده، خاطره ای است که هرگز از خاطر مردم و هنر پاک نمی شود.

در سینما نیز تحت تأثیر این واقعه فیلم هایی ساخته شده و روی پرده رفته اند. گر چه این کار قابل تقدیر است، اما این تعداد معدود فیلم و با این کیفیت اصلا نمی تواند راوی شایسته ای برای این واقعه عظیم و سرنوشت ساز باشد. باید فیلم هایی با کیفیت با ساختار قوی ساخت که بتوان آن را در سطح جهان روی پرده برد. غیر از این باشد، سینما نتوانسته پا به پای دیگر هنرها راوی این رخداد عظیم تاریخ اسلام و جهان باشد.

بیشترین فیلم هایی که با موضوع محرم و رویداد عاشورا ساخته و نمایش داده شده در تلویزیون بوده است. زیرا با امکاناتی که تلویزیون دارد و با توجه به مخاطبان فراوانش بیشتر می تواند به این مقوله بپردازد. فیلم ها و سریال های زیادی در ایام محرم و صفر از تلویزیون پخش شده، اما به جز تعداد اندکی، اثر چشمگیری ساخته نشده است. تلویزیون نباید تنها در ایام محرم و مناسبت های مذهبی دست به ساخت فیلم ها و مجموعه های دینی بزند، بلکه باید در طول سال مجموعه ها و فیلم هایی را با موضوع عاشورا روی آنتن بفرستد. تلویزیون هم مثل سینما نتوانسته آن طور که شایسته و بایسته است به وقایع عاشورا و عاشوراییان بپردازد. قصد قیاس به مثل نیست، اما باید به این فکر کرد اگر این واقعه تاریخی در آیین دینی کشورهای صاحب سینما وجود داشت آنها چگونه فیلم هایی می ساختند؟

مطمئناً آنها به گونه ای این واقعه عظیم را به تصویر می کشیدند که تمام مردم و با هر دینی به دیدن این فیلم ها بنشینند. بحث بودجه که دائم ورد زبان تهیه کنندگان و کارگردانان است، قابل قبول نیست، زیرا بودجه بخشی از کار است. آنچه مهم است هنر و توانایی سازندگان است. این تنها وسیله نیست که یک اثر را جاودانه می کند، بلکه توانایی و اعتقاد صاحب هنر است که می تواند یک اثر را دیدنی و جاودانی کند.

تا زمانی که برای خلق آثار هنری دم از پول زده شود، هیچ اثر هنری جاودانی خلق نخواهد شد. پول وسیله ای است برای رسیدن به این خلق، نه تمام آن. در پایان از همه عزاداران حسینی و هنرمندانی که در عرصه هنر عاشورایی هنرنمایی می کنند التماس دعا داریم.