ماجراهایی که اخیرا در راستای چاپ قاچاق کتاب های پرفروش ایجاد شده ، باعث شد تا تحقیقی در این مورد داشته باشم . مشکلات و چالش های بین نویسنده و انتشارات همیشه در لایه ای از ابهام قرار داشته و عموما نویسنده ها توان مقابله با قرار دادها و دور زدن های انتشارات را نداشته اند. مگر اینکه یا خودشان با هزینه شخصی اقدام به چاپ کتاب کنند ؛ و یا بر آن شوند تا مجوز تاسیس انتشارات را بگیرند و خود در دو سوی ماجرا قرار بگیرند. آنچه در ذیل به عنوان مقاله در اختیار شما قرار گرفته است ، حاصل تحقیقات من در راستای تقابل مولف و نویسنده ، و سرانجام کتاب و سود ناشی از فروش آن است.
چرا نویسندگی نمی تواند به عنوان شغل مجزا برای شخص تعریف شود ، اما در مقابل آن هر روز انتشارات جدیدی مجوز تاسیس میگیرد؟
مگر نه اینکه کتابی که انتشارات را پولدار میکند ، همان کتابی است که نویسنده ها نوشته اند؟ چطور میشود که تقریبا هیچ نویسنده ای به ثبات مالی از محل درآمد فروش کتابش نمیرسد؟ پاسخ از چند دیدگاه قابل بررسی است . اول اینکه درصد قرارداد نویسنده ها، چیزی بین شش تا پانزده در صد از مبلغ پشت جلد کتاب میباشد. که با حساب تعداد معمول پانصد تا هزار جلد در چاپ اول ، مبلغ قابل توجهی نخواهد بود و عموما نویسنده چشم به استقبال از کتاب و چاپهای بعدی آن دارد . اما آنچه که برخی از انتشارات متاسفانه مبادرت به انجام آن می کنند این است که از کتاب مورد نظر حتی در چاپ اول هم بیش از تعداد قرار داد و چیزی حدود دوهزار تا دو هزار و دویست جلد چاپ میکنند و این اتفاق از چشم نویسنده پنهان می ماند. در چاپهای بعدی هم تقریبا همین اتفاق می افتد و همواره نویسنده مبلغی بسیار پایین تر از حق واقعی خود دریافت میکند.
از طرفی اگر استقبال مخاطب از کتاب خوب باشد ، این اتفاق در تیراژ بالاتر هم می افتد و گاه تا پنج هزار جلد از کتابی در تیراژ های بعدی تولید میشود که باز نویسنده در بهترین حالت ،همان در صد قرار داد از شمارگان هزار تایی پشت جلد را دریافت میکند. حتی گاه پیش می آید که یک نوبت چاپ به طور زیر زمینی چند بار به بازار می آید و باز هم مولف از آن بیخبر است. این چرخه را همین جا نگه میداریم و ماجرا را از جنبه دیگری بررسی میکنیم.
چاپهای زیر زمینی و افست کتابهای پر فروش
تا اینجا هر چه بود بین نویسنده و انتشارات اتقاف می افتاد. اما اگر کتابی با استقبال خوب مخاطب مواجه شود ، چاپخانه ها و پخش های زیر زمینی بی کار نمی نشینند و اقدام به چاپ افست آن کتاب میکنند. فقط کافیست کتاب افست چاپ شده را با قیمتی کمی پایین تر از قیمت اصلی آن به دست کتابفروشی ها یا مراکز پخش برسانند . البته تفاوت در کیفیت کتاب اصلی و کتاب افست، بسیار بارز است . منتها مخاطب خیلی خود را وارد ماجرا نمیکند و از آنجایی که محتوای کتاب اصلی و افست تفاوتی ندارد، ترجیح میدهدکتاب را افست، اما به قیمت پایین تر خریداری کند .
در اینجا باید به این نکته اشاره کنم که هنوز هم هستند انتشاراتی که خود را وارد این چرخه مافیای کتاب نمی کنند و بر مدار صداقت با مولف تا میکنند .
ادامه دارد…
