تفاوت ها و شباهت های سینمای قبل و بعد از انقلاب ایران (۲)

ادامه از قبل

۱۱- در سینمای قبل از انقلاب با توجه به شرایط فرهنگی و اجتماعی آن زمان از صدای خوانندگان مرد و زن مانند: ایرج، عهدیه و … باتوجه به محتوای فیلم استفاده می شد. ولی در سینمای بعد از انقلاب با عنایت به ممنوع کارشدن خوانندگان زن در ایران، فقط صدای خوانندگان مرد در فیلم ها استفاده می شود.
(شایان ذکر است که خوانندگان زن به همراه خوانندگان مرد به نحوی که صدای خوانندگان مرد بم و رسا است و متعاقباً صدای خوانندگان زن را تحت شعاع قرار می دهند در بعضی از فیلم های ایرانی مورد استفاده قرار می گیرد.

۱۲- حضورکارگردانان زن در سینمای بعد از انقلاب نسبت به قبل از انقلاب چشمگیرترشده وتاثیر بسزائی داشته است. مانند: پوران درخشنده (رابطه – ۱۳۶۵، پرنده کوچک خوشبختی – ۱۳۶۶- شمعی در باد- ۱۳۸۲، هیس دخترها فریاد نمی زند- ۱۳۹۱) و … رخشنده بنی اعتماد یا رخشان بنی اعتماد (نرگس – ۱۳۷۰، روسری آبی – ۱۳۷۳، گیلانه ۱۳۸۳، قصه ها ۱۳۹۲)، تهمینه رضایی میلانی یا تهمینه میلانی (افسانه آه- ۱۳۶۹، دیگه چه خبر – ۱۳۷۰، دوزن- ۱۳۷۷، زن زیادی ۱۳۸۳،آتش بس-۱۳۸۴ ، یکی از ما دو نفر ۱۳۸۹- آتش بس ۲- ۱۳۹۳ و …)، فریال بهزاد (کاکلی- ۱۳۶۸، شور زندگی- ۱۳۷۷، پرستوهای عاشق -۱۳۸۹ و …)

همچنین نرگس آبیار (اشیاء از آنچه در آیینه می بیند به شما نزدیکترند- ۱۳۹۱، شیار ۱۴۳- ۱۳۹۲). نیکی کریمی (یک شب۱۳۸۳، سوت پایان ۱۳۸۹ وشیفت شب-۱۳۹۳)، مهشید افشارزاده (پنج ستاره- ۱۳۹۲)، ،مرضیه برومند (شهر موش ها۲-۱۳۹۳ )،سهیلا گلستانی (دو-۱۳۹۳)،آیدا پناهنده(ناهید-۱۳۹۳)،فائزه عزیز خانی(روز مبادا-۱۳۹۳)،یلدا جبلی (داره صبح می شه-۱۳۹۳)، نرگس آبیار(نفس-۱۳۹۴ )،تینا پاکروان( خانوم ۱۳۹۲ ونیمه شب اتفاق افتاد۱۳۹۴ ) و… (شایان ذکر است که اولین کارگردان زن سینمای ایران قدرت زمان وفا دوست (شهلا ریاحی) با فیلم «مرجان» در سال ۱۳۳۵ بوده است).

۱۳- فیلم های قبل از انقلاب به دلیل جنبه بیشتر تجاری وگیشه ای بودن آن بیشتر با پایان خوش به پایان می رسید.ولی در فیلمهای پس از انقلاب به دلیل این که این نوع سینما جنبه هنری(روشنفکرانه) ودرد واقعی جامعه ایرانی را به تصویر می کشد.این موضوع به تعادل تقریباً رسیده و تلفیقی از پایان های خوش و تلخ است.

۱۴- در سینمای قبل از انقلاب مضامین اصلی فیلمها قهرمان پروری در شکل های مختلف (ناموس پرستی، غیرت، رفاقت، گذشت، قناعت پیشگی، انسانیت، جوانمردی و …) بود. (لازم به توضیح است که در فیلمهای قبل از انقلاب که فردین نقش انسان های جوانمرد را بازی می کرد همچنان در حال تأثیر گذاری نقش او در این فیلمها باعث شده که وقتی فردی در جامعه، ویژگی جوانمردان و دفاع از مظلوم را ایفاء می کند در اصطلاح عامیانه مردم در ایران می گویند: فردین بازی کرد). ولی در سینمای بعد از انقلاب مضامین اصلی فیلمها به ویژه در سینمای دفاع مقدس قهرمان پروری در قالب ایثار، شهادت، فداکاری، ایمان و … ملاحظه می گردد.

۱۵- در محتوای فیلمهای قبل از انقلاب فرهنگ مسمومی رایج بود که منجر به آب توبه ریختن بر سر زنان ولگرد و خیابانی می شد. مانند: خاطر خواه (امیر شروان- ۱۳۵۱)، دشنه(فریدون گله- ۱۳۵۱)، کنیز (کامران قدکچیان- ۱۳۵۳) و … ولی خوشبختانه فیلمهای سینمایی پس از انقلاب این مقوله، به چشم نمی خورد.

۱۶- در سینمای قبل از انقلاب به خاطر محدودیتهای سیاسی کمتر اجازه ساخت فیلمهای منتقدانه سیاسی داده می شد.ولی در سینمای بعد از انقلاب به خاطر فضای باز سیاسی، فیلمهای متعددی ساخته شده است. مانند: جنگ اطهر (محمد علی نجفی)، توجیه (منوچهر حقانی پرست)، خانه عنکبوت (علیرضا داود نژاد)، نقطه ضعف (محمدرضا اعلامی) در دهه ۶۰، آژانس شیشه ای (ابراهیم حاتمی کیا- ۱۳۷۶)، ارتفاع پست (ابراهیم حاتمی کیا- ۱۳۸۱)، خصوصی (محمد حسین فرح بخش- ۱۳۹۰)، قلاده های طلا (ابوالقاسم طالبی- ۱۳۹۰)، گشت ارشاد (سعید سهیلی- ۱۳۹۱) و … بوده است. (شایان ذکر است که در دهه ۱۳۵۰ تعداد معدودی از جمله:فیلمهای گوزن ها و سفر سنگ به کارگردانی مسعود کیمیایی وبرهنه تا ظهر با سرعت به کار گردانی خسرو هریتاش با ژانر یا موضوع «سیاسی» ساخته شده است).

۱۷- ساخت بیشتر فیلمها به خاطر هزینه های آن در سینمای قبل از انقلاب سیاه و سفید بوده است (لازم به توضیح است که فقط صحنه های رقص بعضی از فیلم ها رنگی تهیه می شد و اولین فیلم رنگی سینمای ایران گرداب (حسن خردمند- سال ۱۳۳۲) بوده است).ولی در سینمای بعد از انقلاب به غیر از تعداد معدودی فیلم های سیاه و سفید مانند: رای باز (مهدی نور بخش) و جرم (مسعود کیمیایی) ما بقی فیلم ها به صورت رنگی تهیه شده است.

۱۸- تبلیغات گسترده و قوی در فیلم های سینمای قبل از انقلاب با صدای منحصر به فرد مرحوم حسین باقی با مدت طولانی (۵ تا ۱۰ دقیقه) و با نگاه قهرمان پروری در این تبلیغات مانند: فیلم سکه شانس (ایرج قادری- ۱۳۴۹)- قهرمان پروری فردین با واژه های زیبا مثل: فردین- رهبر ماجراها- مرد افسانه ای سینمای ایران و … جهت جذب مخاطب صورت می گرفته است. ولی در سینمای بعد از انقلاب به نظر می رسد در دهه ۶۰ به خاطر مسئله جنگ تبلیغات فیلمها محدود بود و متأسفانه در اواخر دهه ۷۰ و دهه های ۸۰ و۹۰تبلیغات فیلمهای ایرانی به جای تبلیغ از شبکه های رسمی داخل کشور بیشتر از شبکه های ماهواره ای فارسی زبان مانند:تلویزیون ایران وجم و…فیلمهای مختلف ایران تبلیغ می شد ومی شود.

ولی در اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ شرایط تبلیغ فیلمها بهتر شده است. در این راستا ؛برنامه های متنوعی از سوی صدا وسیما در نظر گرفته شده است.مانند:برنامه هفتگی «هفت»،شبکه آی فیلم و برنامه اکران شبکه تهران و … به نقد و بررسی و تبلیغ فیلمهای ایران پرداخته می شود. ولی به نظر می رسد به دلایل مختلف از جمله:عدم جذابیت صدای تبلیغ کنندگان، عدم قهرمان پروری در این تبلیغات به منظور جذب مخاطب تأثیر گذار نبوده است.چرا که سینمای ایران در حال حاضر با رکود نسبی دست به گریبان است.

۱۹- در سینمای قبل از انقلاب تنها رقیب جدی سینمای ایران، رسانه تلویزیون (تلویزیون ملی ایران) از ۵ مهرماه سال ۱۳۳۷ بوده است. همچنین به دلایلی از جمله: ارزان بودن بلیط سینما و عدم کپی رایت فیلمها از سوی سودجویان و غارتگران مالکیت فکری وفرهنگی استقبال مردم از فیلمها مناسب بوده است. ولی در سینمای بعد از انقلاب به دلایل مختلف از جمله: گسترش وسایل ارتباط جمعی(اینترنت، ماهواره، شبکه های اجتماعی مجازی و …) به ویژه دوبله سریال های ترکی و آمریکایی در شبکه های فارسی زبان ماهواره ای، گران بودن بلیط سینما، کپی رایت فیلمها، نمایش غیر قانونی فیلم های سینمایی مطرح ایرانی در شبکه های ماهواره ی فارسی زبان در سالهای اخیر مانند:اخراجی های ۱-۲-۳ ورسوایی ۱-۲(مسعود ده نمکی)،ورود آقایان ممنوع ومن سالوادور نیستم(رضا عطاران)و… تعطیلی برخی از سالن های سینما در تهران و کل کشور ایران، نامناسب بودن سالن های سینمای فعلی به دلیل عدم رسیدگی و فرسودگی و … استقبال مردم از فیلمها تقریباً نامناسب است.

(شایان ذکر است که از مجموع ۵۲۴ سالن سینما در سراسر کشور که پیش از انقلاب فعالیت داشته اند هم اکنون ۳۳۰ سالن سینما فعال هستند و متأسفانه در حال حاضر شاهد تعطیلی روز افزون سالن های سینما وتغییر کاربری به بیمارستان ها،اماکن فروش و…برای آنها هستیم).

۲۰- در سینمای قبل از انقلاب، فیلم ها، بیشتر در جشنواره داخلی سپاس، جشنواره جهانی فیلم تهران و جشنواره های خارجی و نیز ایتالیا، تاشکند شوروی،بروکسل بلژیک، کن فرانسه و … با فیلمهای از جمله یک آتش (ابراهیم گلستان- ۱۳۴۰)، ببر مازندران (زنده یاد ساموئل خاچکیان- ۱۳۴۸)، شازده احتجاب (بهمن فرمان آرا- ۱۳۵۳)، گاو و آقای هالو (داریوش مهرجویی)، سوته دلان (زنده یاد علی حاتمی)، سفر سنگ (مسعود کیمیایی) و … حضور داشتند. ولی در سینمای بعد از انقلاب فیلم ها بیشتر در جشنواره بین المللی فجر، جشنواره سینمای جوان در شهرهای مختلف کشور و جشنواره های مختلف جهانی شرکت می کند.