تعاریف و اصطلاحات فیلمنامه نویسی (بخش اول)

نویسنده: رضا چهره نگار

یادگیری تعاریف و اصطلاحات رایج در فیلمنامه نویسی برای علاقمندان این هنر و افرادی که در ابتدای راه آموزش هنرهای نمایشی هستند لازم و ضروری است. به این منظور سایت هنرلند چکیده ای از این اصطلاحات را در سه بخش تقدیم شما خواننده های محترم می کند.

قصه گویی کلاسیک در واقع همان قصه گویی از دیدگاه ارسطوست که در بوطیقا از آن سخن گفته است.

منابع داستان از بدو داستان نویسی عبارت بوده از :

اول: زندگی افراد

بسیاری از داستان ها و فیلمنامه و نمایشنامه های موجود، بر اساس زندگی واقعی بسیاری از بزرگان یا اشخاصی که تغییرات بزرگی در تاریخ ایجاد کرده اند یا شهدا و مظلومان تاریخ یا شخصیت های مذهبی و.. بوده است. از این دست منابع داستانی میتوان به آثار ماندگاری در تاریخ داستان و سینما اشاره کرد همچون : داستان ها و فیلمنامه هایی همچون عمرمختار، دکتر زیواگو، آل کاپن، و…

دوم: خبرها

خبرها میتوانند خود منابع مهمی برای داستان نویسی و فیلمنامه نویسی به شمار آیند. این دسته از منابع می توانند با دسته ی قبلی یعنی شخصیت ها ی بزرگ ( که زاییده ی رخدادهای بزرگ هستند) و دسته ی بعدی یعنی تاریخ ( به معنی بستری از خبرها و رخدادهایی که ممکن است سال ها و قرن ها از آنها گذشته باشد) قرابت ویژه ای داشته باشند.

سوم: تاریخ

چهارم: اقتباس

این روزها نمایش ها و داستان هایی که ماندگار شده اند می توانند جایگاه پیش فرض بیابند و مؤلف با درنظر گرفتن هر یک از آنها بعنوان فرض، قصه ای بنویسد و یا با آنها شوخی کند، یا از بعدی دیگر بدان ها نگاه کند و جنبه ای تازه به آنها اضافه کند.

اما گاهی برای زنده کردن داستان هایی که در معرض بی توجهی و فراموشی هستند از این روش استفاده میشود. اما هر بار اقتباس نیازمند افزودن زاویه ای جدید یا ایجاد ساختاری تازه یا نگاهی بروزتر و با درنظر شرایط روز یا حتی نگرشی امروزی به داستان کهنه تر و منبع است.

از این نمونه ها میتوان به آنتی گونه و اقتباس های مختلف از آن اشاره کرد که تمام موارد مذکور را شامل میشود.

برای فیلمنامه نویسی نیاز داریم با برخی تعاریف و اصطلاحات آشنا شویم:

یک: پروتاگونیست (Protagonict) یا قهرمان اصلی

در دیدگاه بوطیقایی خود، یعنی کسی که خود را فدای دیگران می کند.

پروتاگونیست در فیلمنامه حتما “خواسته “ای دارد و حتما باید بدنبال خواسته اش “کنش” داشته باشد.

او خواسته های خود را از مسیر اخلاقی پی میگیرد و در این مسیر همراهی تماشاگر را با خود دارد.

دو: آنتاگونیست(Antagonict)

آنتاگونیست یا حریف شخصیت مقابل پروتاگونیست است. او بزرگترین مانع پروتاگونیست است و از تمام موانع موجود محکم تر است و ممانعت سخت تری در مسیر رسیدن پروتاگونیست به هدف دارد. او معمولا مسیر خود را از راه های غیراخلاقی دنبال می کند و همراهی تماشاگر را ندارد.

سه: پروتاگونیست دوپاره (Splid protagonict ) یا دوقهرمانی

گاهی فیلمنامه با دو قهرمان مختلف (که همدیگر را از بدو روایت نمیشناسند) آغاز میشود و پیش میرود. آنها یک هدف مشترک دارند. دو قهرمان در این حالت میتوانند در بخشی از فیلم با یکدیگر روبرو شوند و معمولا بعد از بی اعتمادی اولیه یا حتی نزاع و جدال با یکدیگر همراه شوند.

چهار: زوج قهرمان

تفاوت زوج قهرمان با قهرمان دوپاره در این است که قهرمانان دوپاره در بدو فیلمنامه یکدیگر را نمیشناسند اما زوج قهرمان از دو قهرمان با ویژگی های متفاوت و همراه تشکیل شده است که با یکدیگر همراهند و به سوی هدفی مشترک حرکت می کنند. در این نوع قهرمانی بین دو قهرمان شوخی ها یا بگومگوهای جذابی درمیگیرد.

پنج: گروهی از قهرمانان

در این حالت گروهی از قهرمانان مثبت یا منفی داستان را پیش میبرند.

(ادامه دارد)