تجارت هنر زاییده دنیای اطلاعات و رسانه

تجارت هنر زاییده دنیای اطلاعات و رسانه|عرفان عبدالله زاده|سرزمین هنر|هنرهای تجسمی

هنر به تجارت روز دنیا بدل شده است. بزرگ ترین بنگاه های اقتصادی، از بانک ها تا برندهای بین المللی ، خود را به هنر پیوند می زنند و تلاش می کنند در همنشینی با آرت، از آیکون های بی مانندش بهره مند شوند.ان اف تی هم سبب تازه است تا چنین خبرهایی هر روز به پربیننده‌ترین خبرهای دنیا بدل شود.

بدیهی است دنیای تجارت، بدون حساب کتاب بیزینس هنر را صدرنشین نمی کند و در این باره مستندات منطقی در دسترس است.

نمونه اش اینکه رسانه‌ها تیتر زدند: «سقوط بی سابقه یورو در دو دهه اخیر».درست همانند سال ۲۰۰۸ که بازار جهانی سکته کرد وقتی دید قیمت طلا هم می ریزد. آن طور که خیلی های می گفتند اعتبار طلا هیچ گاه برنمی گردد.

در همین حال دنیای تجارت به چشم خود دیده است، حتی در حاد ترین بحران های مالی مانند سال های کرونا، تنها تجارتی که هیچ گاه فرو نریخت، آن بالا ماند و باد به پرچمش وزید ، بازار هنر است.

مشخص است قیمت پیکاسو، داوینچی ، فرانسیس بیکن، مونک ، ونگوگ،حتی معاصران مانند اندی وارهول، گرهارد ریشتر، جف کونز، دیمین هرست و … در هیچ فرایندی کمتر از روز قبل نمی شود. هنرمندان فوت شده دیگر عرضه ای به بازار ندارند و هنرمندان معاصر از قوانین سفت و سختی پیروی می کنند که بازارشان را تثبیت می کند.

تقریبا از ابتدای ۲۰۰۰ تحلیل های متعددی درباره چیستی تجارت هنر انجام شده است ، حتی حراج های کریستیز و ساتبیز در جدالی حقوقی یکدیگر را به بازار سازی ، افزایش قیمت آثار هنری و … متهم کردند ،اما جامعه الیت سرمایه گذاری خیلی زود دریافت این بازار نوین ، به اعتبار امضا و هویت استوار است و از این رو به اقتصاد هویتی شهرت یافت.

در بازار هنر ، امضا خرید و فروش می شود ،هنرمند و اثر هنری معروف تر ، امضا معتبرتر، کالای سرمایه گذاری تبیت شده تر.

پر بیراه نیست که تجارت هنر را زاییده دنیای اطلاعات و رسانه می خوانند، زیرا آن امضا و آن هویت مرهون رسانه و تبلیغات غیرمستقیم و مستقیم، اما هدفمند است.

اینجا امضا به فروش می رسد، فاصله دو نقاشی حتما تابع خلاقیت و نوآوری های هنرمندانه است ،اما چه بخواهیم و چه نخواهیم امضا مهم ترین فاکتور است.

پیکاسو به اذعان بسیاری منتقدین بهترین هنرمند روزگار خود نبود ،اما به لطف رسانه ها و دیلرها امروز مورد توجه ترین است و پول سازترین.

تمام این قواعد هم اکنون در بازار هنر ایران هم جاری است. بسیاری معتقدند سهراب سپهری بهترین نقاش عصر خود نبود و کافی است آثار نقاشی او را با همنسلانش مقایسه کنیم، اما سهراب محبوب بازار است، بازار هنر او را دوست دارد و برایش به راحتی رقم های بالا و بالاتر می پردازد، چرا؟ چون او مشهور ترین و رسانه ای تری هنرمند تجسمی است.

همین جاست که پاشنه آشیل هنر ایران در منطقه توی ذوق می زند. هنرمندان ایران در خاورمیانه با فاصله بهترین هستند و سهم یک چهارمی ایران در حراجی های کریستیز،ساتبیز و بونامز هم از منظر آثار راه یافته یا رقم به فروش رسیده موید این نکته است.

آنچه از آن غفلت کرده ایم و می کنیم کار رسانه ای مستمر و تولید محتواست، در حالی که کشورهای منطقه مانند عراق، لبنان و مصر برای هنرمندان خویش نهضت محتوا آفرینی راه انداخته اند درباره هنرمندان ایرانی حتی به فارسی متن در دسترس نیست.

این خطری بزرگ و جدی بیخ گوش ایران است که نه در سال های دور، بلکه اگر همین امروز اقدام عاجل نکنیم همین دهه بعد ، مخاطرات خود را به رخ ما خواهد کشید و بازار هنر منطقه ای ما را با چالش جدی روبرو خواهد شد.