از بخارای «بهمن بیگی» تا شیرازِ نازِ «سمندر»

داریوش نویدگوئی یکی از مشهورترین انتشارات ایران در جنوب کشور را اداره می کند. انشارتی که خدمات شایان توجهی به فرهنگ کتاب خوانی در ایران داشته است. در حاشیه نمایشگاه امسال کتاب تهران فرصا مغتنمی برای گفتگو یا این چهره فرهنگی شیراز دست داد که در آن تمرکز اصلی درباره شخصیت و آثار مرحوم محمد بهمن بیگی بود.توجهتان را به گفتگوی همکارمان خانم صالحی سنجانی با ایشان جلب می کنیم.
minilogo ضمن معرفی خودتون از حرفه واز بزرگانی مثل آقای بهمن بیگی برامون گفتگو کنید .
به نام خدا
نوید گویی هستم وچهل وپنج سال است درکارانتشاراتم .عشقم نشرکتاب هست به ویژه درمعرفی فارس بزرگ‌درحوزه های ادبی .فارس که انصافاًبسیار تاثیر گذاربوده است درتاریخ وتمدن وفرهنگ ایران زمین .بیش از سه هزار عنوان کتاب تاکنون منتشر کرده ایم .نوزده بارناشر برتر سال شده ایم .درنمایشگاه بین المللی نیز همچنین .چندین دوره ناشر برتر استانها بوده ایم .کتابهای متعددی درحوزه های مختلف چاپ کردیم .و از شهرهای مختلف فارس …
minilogo و از شخصیتهایی مثل استاد بهمن بیگی…
محمد بهمن بیگی همانطور که خودش درکتابهایش نوشته است ٬یک ایلاتی بوده  .قیرزو کاروین حدودشهرفیروز آبادکهن که عنوان شهر تمدن ساسانیان رادارد .همانطور که خودایشان درکتابهایش یا سخنرانی ها ومراجعات حضوری من گفتنددرمیان همان ایلات وعشایر وروستاییان منطقه ی خودش زندگی کرده است .پدرش آدم مبارزی بود وبارها توسط رضا شاه تبعید شد .خودش به هرحال یک آدم خودساخته ای بوداما به گفته ی باز خودش
عاشق ایل عاشق اسب سواری بوده عاشق کوچ بوده وبه دلایلی بعداز گذراندن آموزش ابتدایی درمنطقه ی خودشان وشیرازبه تهران می آید وادامه تحصیل می دهد من اینجا یک پرانتز باز می کنم ٬ایشان درسال ۱۳۲۴زیر نظر استاد حمیدی شیرازی که همگان باایشان آشناهستند (مؤلف اثر مرگ قوش )که چندین کتاب دارد وبه ادعای خودش شاه شاعران ٬ایران است یابه قول دیگری خدای شاعران است .مرحوم بهمن بیگی کتابی می نویسد به نام عرف وعادت درعشایروآن را به استاد حمیدی ارایه میکند٬استاد حمیدی هرکاری را نمی پسنددوتا آخرین لحظه ی حیاتش هم هرشاعری را قبول نداشت .ولی درعین حال وقتی متن رامیخواند می بیند درست است که معرفی عشایراست اماازنظر قلم هم چقدرقوی هست .بهمن بیگی راتشویق می کند ومی گوید چاپش کن وتصمیم می گیردمقدمه ای برکتاب بهمن بیگی  بنویسد وبعدازآن حمیدی کتابی برای چاپ آماده می کند (اشک معشوق )واینجا استاد به شاگردمی گوید توهم مقدمه ای برای کتاب من بنویس . (شاگرد برای استاد ).که خوشبختانه درچاپ اخیر این اتفاق ادامه پیدا کرده است .
کتاب عرف وعادت رابهمن بیگی سالها بود چاپ نمیکرد٬خودمن بارها اصرار کردم آقا اجازه بده این کتاب راچاپ بکنیم میگفت نه ولش کن تا من بالاخره وادارش کردم .قرارشد تجدید نظرکندباور بفرمایید یک واو جابجا نشد کتابی که درسن ۲۴٫۲۵سالگی نوشته بود فقط درمقدمه این جمله رااضافه کردکه«نوید گویی مانند شاعر شهرش سعدی ٬مشتری دکانهای بی مشتریست » که الان کتابش دربورس ویکی از ده عنوان کتاب پرفروش آثاربهمن بیگی٬  درنمایشگاه است .
minilogo دوباره به بهمن بیگی وسفرش به تهران برمی گردیم
بله ایشان درتهران حقوق خواند اما عشقش ایل وصحرا وزندگی عشایری بود .برمی گردد درمنطقه واز جمله شیراز.زمان سرگردانی ها وزیر سوال بردن رژیم بوده است .تصمیم می گیردعشایر (ترک .کرد .لر.بختیاری .قشقایی)برایش فرقی نمی کرد می گفت :همه عزیز من هستند .وقتی ازاوسوال شد که چرالباس قشقایی نمیپوشد ؟هوشمندانه پاسخ دادبا اعتقادِ احترام به  دیگران گفت :اگرلباس قشقایی بپوشم لریا بختیاری یاترک آذربایجان ٬فکرمیکند تبعیض قائل شدم وممکن است برداشت فکری متفاوتی داشته باشد.
فکرمی کند برای عشایر سرشار از هوش وزکاوت  واستعداد وخلاقیت هستند ٬چه کند؟گاهی حتا راهزن بودندواسب سوارانی که تفنگ به دست زیر شکم اسب سوار میشوند با مهارتهای عجیب وغریب اما محروم ازهمه چیز .سواد ودانش وهمه چیز .می آید مدارس سیار تحت عنوان چادر سفید احداث می کند.شروع می کندازجاهای مختلف فارس درمناطق عشایری شروع می کند.بسیاری ازموارد زندگی اش رابه زبان نیاورده ٬اما در آثارش به این موارد اشاره کرده است.
minilogo به کدام محل برمی گردد؟
قره قاج که حدفاصل جنوب ایران وشمال ایران بادریای پارس خلیج همیشه فارس را بازندگی عشایر پیوندبزند. به اجاقت قسم
minilogo چرا به اجاقت قسم ؟
روی بحث نامگذاری برای کتابهاش خیلی صحبت می کردیم .
یک واژه ای دربین عشایر هست که بالاترین قسم است .یعنی آنجایی که بخواهدبگوید واقعیت می گوید ومن دروغ نمی گویم قسم اجاق می خورد .می گوید به اجاقت قسم یعنی اجاق اینقدر برایشان مقدس است .اجاق بازدرعشایر وقومهای مختلف ایرانی معنای مختلفی دارد ومقدس است .اسم یکی از کتابهایش راگذاشتیم به اجاقت قسم .نوشته های کتاب رمز موفقیت یک مدیراست .من این کتاب رااسم می برم ٬
دادم خدمت آقای خاتمی زمان رییس جمهوریشون وبه خوبی ایشان رامی شناختند گفتم بخوانید نظرتان رابفرمایید.که خودم هم گفتم خدمتشان که هرمدیری درهرپست ومقامی باشدباید این کتاب رابخواند.باور بفرمایید دریک فرصتی که باز دیدمشان قشنگ یادشان بود وگفت به واقع اینگونه است .این چادرهای سفیدبه تدریج تبدیل شد به مدرسه دریکی از خیابانهای شیراز٬پیگیریهای مستمر این مردوگرفتن اعتبار از هرطریقی که می شد حالا وزیر بود خود شاه بود فرح بود ٬استاندار بودمدیر کل ها بود به هرطریقی که بود به قول خودش دست گدایی دراز می کرد که بتواند بودجه بگیرد ومدرسه را توسعه دهد.شد دبیرستان .شد دانشسرا وکارهایی که این دبیرستان ودانشسرا ها  آزمایشگاهی  داشتند که درتهران هم نبود .به تدریج گسترش داد ٬می گفت معلم من باید ازعشایر تربیت کنم ٬برنامه های نمایشی که آن زمان اجراشده ماندگاراست .بهترین استادان راتربیت کرد وشدند استاد ومعلم خودشان .به هیچ وجه ٬به هیچ وجه حاضرنبود غیر از گویش فارسی وسعدی خوانی وحافظ  ونظامی خوانی وغیر از اینها را به هیچ وجه حاضرنبود ترویج کند.
چندسال پیش آقای دکتراحمدی از طرف یونسکو مأموریت پیدا کردکه بیاید شیوه ی آموزش بهمن بیگی را٬ایشان ثبت وضبط کند وبرای یونسکو بفرستد برای استفاده دردنیا چون هنوز زندگیهای قبیله ای وکوچ نشینی درهمه جای دنیا وجوددارد پیاده کند وخوشبختانه این اتفاق افتاد.به هرحال خاطرات زیادی هست درباره ی ایشان حتی عده ای را از راهزنی آورد به سمت تحصیل وکسب سواد وزندگی سالم .همسر ایشان دانش آموز وبعد معلم ایل بود که به مادر ایل  معروف است .
minilogo  از ایشان خاطراتی هم دارید؟
درسفری از شیراز به نور آباد ممسنی ٬بیش ازصدمدل ماشین آخرین سیستم همراهمان شدند ویک خانه ی بسیار بزرگ برای ایشان  پیش بینی شده بود وصندلی مخصوص که ایشان لطف داشت ومرا نشاند بغل دستش .
به صورت صف مردم ازیاسوج ودور واطراف می آمدند دیدار ایشان انگار که سان می دیدند.گوشهای بزرگی داشتند که می گفت علامت هوش وزکاوت سرشار من است .
واقعیت هم همین بود ٬خیلی باهوش بود.افراد که رد می شدند می شناخت همه را باذکر نام پدرومادروپدربزرگ  واجدادش .
بهمن بیگی راهزنان یکی ازسفرهایش را به درس خواندن محکوم میکند که ایشان یکی از اساتید به نام دانشگاه تهران می شوند که اکنون بازنشسته اند .
فیلمی تهیه شده که اگربهمن بیگی نبود  پیوست قره قاج  ٬بایک پروفسور ناسا (که ایرانی )هستند مصاحبه شده از شاگردان بهمن بیگی بودازاو می پرسند٬ اگر بهمن بیگی نبود شما  چه بودی؟ بدون مکث می گوید من فکر می کنم  نهایت چوپان موفقی بودم چون بااستعداد بودم/  نه پروفسور ناسا.
minilogo استاد بهمن بیگی چگونه درگذشت؟
درست ایشان ۱۲ اردیبهشت فوت شد ند همزمان با روز معلم .واقعاًجاش خالی بود در روز معلم  وهنوزم که هنوز است  هر هفته هاپنج شنبه دوستدارانش بر سر مزارش جمع میشوند.
همیشه می گفت  اگر من مُردم که البته باید می مرد ٫ مرا در مسیر  راه عشایر دفن کنید ٬ این یکی از آرزوهایش بود موقعی که فوت شد یک هفته  طول کشید تاایشان  دفن شد ند .همزمان بود با  برگزاری نمایشگاه کتاب.  خیلی ها می گفتند در سیاهداری دفن کنیم  یامی بریم  در حافظیه دفن میکنیم دولتی ها می گفتند  .یا می بریم درشاه چراغ دفن کنیم.  ما وصیت  دارها  می گفتیم نه.
خیلی از عشایر حاضر بودند یک باغ بگذارند  تا  ایشان دفن بشوند . اما بر اساس وصیت خودش بعد  از یک هفته در قبرستان  کُشَن  حاشیه ی شیراز یک قطعه زمینی گرفته شد و دفن شد .
شهر شیراز تعطیل شد به قولی بالای دویست سیصد  هزار نفر تاپانصدهزارنفر در مراسم تشییعش بودند  .بسیاری از افراد در مراسمش شرکت کردند از خارج ازکشور وهر هفته  مراسم باشکوهی هم چنان بر سر قبرش هست وقدر می دانند  .نکته ای که خود من به آن اعتقاددارم من می گویم یک رمز ورازی درکاربهمن بیگی است چون ما معلمها واساتید زیادی داشته ایم درست است  احترامی دارند اما بعد از مدتی فرامو ش کرده ایم  ولی امروز  بچه ها می آیند سراغ آثار بهمن بیگی را می گیرند . بچه ی کوچک جستجو می کند از پدرش از مادرش  می پرسد بهمن بیگی که بوده است؟ که این چه آدمی بوده است که چه شاگردش بوده اند چه نبوده اند دنبال شناختش هستند.
خودمن می گویم شاید نسلهای آینده چون الان هم هنوز نشناختند بهمن بیگی را درآینده این بچه ها رمز گشایی کنند٬ که  این چه آدمی بوده است بعد از سالها می آیند  آثارش را می خوانندوتحقیق می کنند  .به غیر از  آثارخودش  دیگران د هها اثر  درباره ی بهمن بیگی نوشته اند.
این سطری بود از هزاران سطر بهمن بیگی .
navidgooee
minilogo دلیل موفقیت انتشارات نوید وانتخاب مکررشما  به عنوان ناشر برتر را چه می بینید ؟
اولاً واقعاً خوشحالم که یک شیرازی یک پارسی ویک ایرانی  هستم  وبدون تعصب می گویم ؛ به دلیل اینکه شیراز شهر تاریخی ٬فرهنگی وزیارتی  است همه اینها را باهم  دارد .در زمینه های مختلف حکمت٬ منطق٬ عرفان ٬شعر٬ تاریخ ٬معماری ٬  صنعت هر کدام رانگاه کنید دارد .آثار بی نظیر صنعتگران وهنرمندانش .شما بگذرید ازسعدی وحافظ که ده ها وصدها شاعر تحت نام ایشان تقریباً کمرنگ شدند٬ بعضی از غیر حافظ وسعدی،قاآنی ٬ وصال شیرازی خودش وشش تا از فرزندانش  .اگر در هر کشوری بودند بزرگترین زیارتگاه ها بزرگترین گردشگاه  می شدند .
این موردها  را که داردپشتوانه ی موفقیت من هستند و از خدای خودم خواستم  وخودم را وقف کردم که در خدمت فرهنگ غنی این کشور باشم . درطی این ۲۹سال برپایی نمایشگاه  کتاب  از ثانیه ی اول حضور داشتم  وخوشحالی ام این است که در خدمت مردم هستم  وبرایم فرقی ندارد که این  بچه ی پنج ساله  است یا  پیرمرد صدساله  .دوست دارم  با کسی که  ازکردستان می آید از آذربایجان می آید حرف بزنم  ٬دوست ورفیق  باشم ٬  با کمال میل درخدمتشان هستم٬ اطلاعات بدهم تبادل نظرکنم .همه ی اینها باعث شده وبه هر حال خدا وخداکمکم کرده وکسی که  خیلی خیلی دوستش دارم که بی نهایت ارادت دارم خدمتشان  حضرت زهرا«سلام الله علیه» است .
اولین کتابی که چاپ کردم نامش حضرت زهرابوده است وتا حالاهم الحمدا..پیشرفت کردم .
minilogo برای خوانندگان ما در مورد بیژن سمندربفرمایید.
بیژن سمندر حق بزرگی بر گردن گویش شیرازی دارد .ازنوجوانی در یک خانواده که چهاربرادر ودوخواهرهستند ٬همه صاحب سبک و صاحب هنر بودند .در زمینه شعر وموسیقی  بسیار بسیارموفق بوده اند ٬اما بیژن سمندر  در حفظ گویش شیراز متفاوت بوده وصاحب کتابهای مختلف بوده است بیژن سمندر کاری که روی لهجه شیرازی انجام داده  مهم است .
شهرمن شیراز من که آخرین مجموعه از کل کارهایش  شیراز از گل بهترون   را دارند که در اختیار ماست ٬ اما متاسفانه الان چندین  بیماری دارند٬ زبانشان را ازدست داده اندوتکلم  ندارند ٬که فعلاً در  میشل (بیشه ) بلوار ٬ لوس انجلس آمریکا باهمسرش زندگی می کندو متاسفأنه فرزندی هم ندارند.
خسته شدید…
minilogo نه از شنیدن کلام زیبای شما خسته نمی شویم . ان شاالله باز هم توفیق دیدار شما را داشته باشیم.
به امید خدا درشیراز میزبان هنرلند باشیم.
minilogo ان شاالله
ممکن است شما دوست داشته باشید
ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

79 + = 88