قشقایی ها ایلی ریشه دار در منطقه فارس هستند که دارای فرهنگی غنی و هنرهای گوناگون هستند. فاطمه وکیلی در قسمت دوم گفتگوی اختصاصی با هنرلند درباره مستندهائی که درباره این ایل ساخته است سخن گفته است
از موفقیت خود در جشنواره اخیر صحبت کنید ودر باره این جشنواره توضییح دهید.
موفقیت اخیر من در جشنواره رادیویی پریکس مارولیک کشور کرواسی بوده است که بیست و یکمین جشنواره این کشور است و از ۳۰ اردی بهشت تا ۵ خرداد سال جاری در کشور کرواسی برگزار خواهدد شد.
مارولیک به چه معناست؟
نام این جشنواره از نام ” مارولیک” از مشاهیر کرواسی گرفته شده است. او اولین نویسنده ادبی به زبان کرواسی شناخته شده است. غنای ادبیات مارولیک تا بدان حد بوده است که از او به عنوان ” پدرر شعر و ادبیات کرواسی” یاد می شود.
از این رو جشنواره پریکس مارولیک نیز با محوریت فرهنگ عامه و متون کهن ادبی شکل گرفته است.
از مستند نغمه لَر برای ما صحبت کنید. داستان این مستند چیست؟
لازم به ذکر است که برنامه” نغمه لَر” تنها مستند رادیویی راه یافته به جشنواره پریکس مارولیک کرواسی از جمهوری اسلامی ایران در سال جاری است.
“لر” نشانه جمع زبان ترکی قشقایی است و نغمه لَر یعنی نغمه ها
” نغمه لَر” علاوه بر این که شامل آواها و نواهای ایل قشقایی در طول زندگی است یک رگه داستانی هم دارد که خودم نویسندگی آن را به عهده داشته ام.
مستند ۲۵ دقیقه ای نغمه لَر از تولیدات صدای مرکز فارس در حال و هوای زندگی عشایر استان فارس ( ایل بزرگ قشقایی ) است که به نغمه ها و نواهای زندگی ایل می پردازد و با تولد دخترکی به نامم دُرنا آغاز و سرانجام به کوچمی رسد.
دختری به نام “درنا” در ایل قشقایی متولد می شود اولین نغمه ای که می شنود لالایی مادر، مادربزرگ و پدرخویش است. بعد از آن درنا بزرگ و بزرگ تر می شود با برادر خود به چوپانی می رود با مادرشش کنار دار قالی می نشیند با عمه اش برای آوردن آب پای چشمه می رود. برنج کوبی و مشک زنی را می آموزد و دختر جوان که می شود با پسر عموی خود ازدواج می کند.
” درنا” در جای جای برنامه ” نغمه لَر” جریان دارد و نغمه های ایل قشقایی را به هم پیوند می زند و تولد را با مرگ و سپس کوچ؛ معنا می کند.
و “درنا” نام یک پرنده خوش آواز و زیباست که با شخصیت این دختر ایلیاتی عجین شده است. وجالب است که
نام درنا مورد علاقه شماست یا واقعا در میان عشایر محبوبیت دارد؟
ایلیاتی ها برای دختران خود نام “درنا” را خیلی می پسندند.
به چه المانهای دیگری در این مستند پرداخته اید یا به آن اشاره کرده اید؟
دار قالی، چوپانی مردان جوان، مشک زنی زنان و پشم ریسی مادر بزرگ ها، برنج کوبی و عروسی جوانان وواسونک های خوش ترکیب عشایر همه و همه در این مستند جمع شده و به زیبایی حکایت کارر وتلاش و تولید عشایر، ازدواج آسان، صفا و صمیمیت باطنی مردمان سیه چادرها که مهر و وفا و دوست داشتن را همراه کوچ پررونق خود کرده اند و در بخش های مختلف زندگی به زیبایی از نغمه های عشایری بهره می برند حتی در روایت کوچ پیش کسوتان و بزرگان خاندان شنیدنی و جذاب است.
به طور کلی به زندگی مردم ایل قشقائی اشاره کرده اید.
بله. زندگی پرفراز و نشیب ایل که از دشت های گرم و دراز دامن جنوب تا کوه های سربه فلک کشیده زاگرس میانی را شامل می شود، همراه با صدای دلنشین آبشاران، قهقه کبکان دری و مرغان خوش الحان و مردان ایل که بر صخره ها و شیب دره ها گام های استوار خود را برای رونق بخشیدن به زندگی عزتمندانه موزون برمی دارند همراه شیهه اسبان راهوار، هماهنگی دل انگیزی ایجاد می کند که همه را می توان در “نغمه لَر” شنید، احساس کرد و چشید و لذت برد.
آیا کار وتلاش عشایر می تواندنمونه ای از اقتصادمقاومتی به شمار رود؟
و امسال که سال اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال است این برنامه به شکلی هنرمندانه کار وتلاش، تولید و اشتغال را در میان عشایرعزیز استان فارس بیان می کند وخستگی ناپذیری آن ها را در برابرر مشکلات و سختی های زندگی برمی شمرد.
حرف پایانی شما…
در پایان این گفت و گوی صمیمانه، قطعه شعرم در حال وهوای برنامه، نغمه لَر” و زندگی زیبای آن ها در ییلاق قشلاق های مداوم را تقدیم می کنم.
گِره خورده ای در من در ییلاق، قشلاق های تَنم
و هر فصل به تکه ای از سرزمینم کوچ می کنی
گِره خورده ای در رنگ روسری ام
و افتاده ای مثل قرص ماه در غروب پیراهنم…
به قالیچه نگاهم دست بکش آهوانِ یادت هنوز در چهار گوشه اش آب می خورند…