قهرمان و نگاه اگزیستانسیال اصغر فرهادی

قهرمان فرهادی و نگاه اگزیستانسیال |سروش دباغ | سرزمین هنر | سینما | برگرفته از متن منتشر شده ی نویسنده در شبکه های اجتماعی |

از شنیدنِ این خبر که اصغر فرهادی، کارگردان برجسته ایرانی، برنده جایزه بزرگ جشنواره کن برای فیلم « قهرمان» شد، خیلی خوشحال شدم. خرسندم که در زمانه ای بسر می برم که فرهادی عزیز با دغدغه های ناب اگزیستانسیلش‌کار می کند، شکوفا می شود، می بالد و فیلم می سازد و پیش چشم مخاطبان خود در سراسر دنیا قرار می دهد.

اولین فیلمی که از او دیدم، « چهارشنبه سوری» بود. از همان زمان، نگاه و سینمای او را را سخت پسندیدم و به دلم نشست. پس از آن، « درباره الی» را که به نظرم اتفاقی در سینمای معاصر ما بود، با لذت دو بار تماشا کردم. جستارِ« نگاهی اخلاقی به درباره الی»، را پس از آن نوشتم و منتشر کردم.

آشنایی و دوستی با سازنده ی قهرمان

از بخت بلندم، همان مقاله، زمینه آشنایی و دوستی و دیدارهای ما را فراهم کرد. تجربه شیرین و به یادماندنیِ خواندنِ فیلمنامه « جدایی نادر از سیمین» به اتفاق فرهادی عزیز و گفتگو درباره آنرا هیچوقت فراموش نمی کنم.

تا کنون، چندین مقاله از منظر اخلاقی و اگزیستانسیل درباره سینمای فرهادی نوشته ام؛ ناظر به فیلمهای «شهر زیبا»، « چهارشنبه سوری»، « درباره الی»، « جدایی نادر از سیمین»، « گذشته» و « فروشنده». فیلم « همه می دانند» را هم دیده ام؛ فروردین امسال درباره آن در نشستی به تفصیل سخن گفتم. فایل صوتیِ این نشست در کانال تلگرامی و سایتم منتشر شده است.

مشتاقم « قهرمان » را در اولین فرصت ببینم و لحظات گمشده پاکی را بچشم و مزه مزه کنم.به روایت من، سینمای فرهادی، سینمای انسانهای متوسط و خاکستری پیرامونی است؛ انسانهای گوشت و پوست و خون دار با دغدغه ها و دلمشغولی های رنگارنگ.

شخصاً سینمای او را دوست دارم و زیست-جهان و نگاهم به دنیای پیرامون، با فرهادی عزیز، قرابت زیادی دارد. در عین حال می فهمم که عده ای نگاه و لنز و دوربین فرهادی را دوست نداشته باشند.

تخریب نامفهوم فرهادی

آنچه نمی فهمم، تخفیف و تخریب و طعن زدن در این هنرمند برجسته بین المللی توسط جماعتی از هموطنان است. بدون تردید، فرهادی از این نوع مواجهه آسیب نمی بیند، که با دریافت دو جایزه اسکار و دو جایزه مهم از جشنواره کن، جایگاه کاملا تثبیت شده ای میان اهالی فرهنگ و سینما در جهان دارد. بلکه این رفتارها، سوگمندانه از ظرفیت پایین و ناتراشیدگیِ روانیِ ما پرده بر می گیرد.

کسی که روان رنجور نیست و برخوردار از بلوغ روانی مکفی، بجای انکار و نادیده انگاشتن توانمندی ها، قدرت دیدن توفیقات و دستاوردهای دیگران را دارد؛ از آنها لذت می برد، اوقاتش خوش می شود و در پی یافتن دستهای پشت پرده برای چرایی بر کشیده شدن فلانی و برجسته نشدنِ بهمانی نیست.

فرهادی، به گواهی کارنامه درخشانش، سرمایه ای ملی است و مورد تحسین کثیری از اهل فنّ و مخاطبان. سرمه ای بر چشم خود بکشیم و خلاقیت، توانمندی، جسارت او را در نگارش فیلمنامه و کارگردانی ببینم و از آن لذت ببریم و به خود ببالیم که چنین سفیر فرهنگی و نماینده ای در محافل بین المللی داریم؛ که: « ما هیچ، ما نگاه» و «بهترین چیز رسیدن به نگاهی است که از حادثه عشق ترست».