قلمسیاه در گالری تِم با لحظه ناقطعی

«گالری تم» که در یک فرایند هفت ماهه با مشارکت هفت نفر از استادان برجسته عکاسی معاصر، تحت عنوان «هفت گذر» و نمایش آثار این اساتید افتتاح شده بود، میزبان نمایشگاه عکس با نگاهی زیباشناسانه به عکاسی جنگ ایران و عراق با نام «لحظه ناقطعی» از ۳۰مهر تا ۱۹ آبان در«گالری ِتم» است.

«علی قلمسیاه» مدیر گالری تم گفت: این استادان برجسته کسانی بودند که در سال ۱۳۷۴ از شاگردان من بودند و من به تفکر و نگاه آنان اعتقاد داشتم و انتخاب این عکس ها به سرپرستی «رهام شیراز» و همکاری «پویا پرهامی» و « روزبه ملکی» و به درخواست ما در یک فرصت چهارماهه از میان یک میلیون و چهارصد هزار عکس موجود در آرشیو انجمن عکاسان دفاع مقدس انتخاب شده است.

او اینطور ادامه می دهد: این گروه در یک  بررسی تحلیلی و هنرمندانه و چالش برانگیز با گفتمان دانشگاهی توانستند عکاسی دهه های ۶۰تا۹۰ و زیبایی شناسی هر دهه را مورد بررسی قرار دهند و بگویند در هر دهه چه ویژگی های زیباشناسی و چه برتری ها و عاملیت هایی وجود داشته و گرایش هنری هر عکس کجاست.

وی این نمایشگاه بازتابی از نگاه قدرتمند پنج عکاس-رزمنده،«احسان رجبی»،»،«مهرزاد ارشدی»جاویدالاثر«کاظم اخوان»،شهیدان«سعید جان بزرگی و «محسن چوب دار» دانست یعنی اینان در سن ۱۶ تا ۲۱ سال این شهامت و شجاعت را داشته اند که در خط مقدم جبهه عکاسی کنند و در لحظه ی ناقطعی به خلق اثر بپردازند بنابراین دوربین از اسلحه برای آنان قویتر بوده چون توانسته اند لحظه ها را ثبت کنند و این عکس ها در مرکز اسناد جمع آوری و به چاپ برسد.

۰۲

او معتقد است هرچیزی، که فعلیت مشخص دارد و شما به آن به عنوان یک (ابژهobjcere) یا سابجکت (subjectivism) ذهنی به آن نگاه و از آن عکاسی می کنید حتما نمی تواند در عرصه هنر عکاسی جای بگیرد چون از قبل خلق شده بوده یعنی زمان خلق شدنش پیش از زمانی است که ما او را می بینیم پس خلق پیش از دیدن ما است بنابراین اینکه ما با دوربین می توانیم عکس هنرمندانه بگیریم یک گزافه بیش نیست و خارج از فلسفه ی عکاسی و هنر است چون هنر تولید کاملا ذهنی است و وقتی فاعلیت در آن وجود داشته باشد عملا شما یک کار هنری نکرده اید بنابراین خلاقیت همیشه در مرحله پس از تولید(post production) به وجود می آید یعنی زمانی که شما عکس محور عمل می کنید و عکس به عنوان پایه باشد.

به نظر قلمسیاه زیبایی شناسی را می توان این طور تعریف کرد: «ابتدایی ترین شکل زیبایی زمانی است که شما صبح که بیدار می شوید و دستی به موهایتان می کشید می خواهید زیبایی خود را تعریف کنید چون زیبایی یک تکنیک است و اعمالش یک تاکتیک و همه برای زیباتر شدن تکنیک یکسانی دارند اما تاکتیک ها با هم متفاوت است ولی  قصد همه زیبایی است بنابراین حریم های فکری حرمت ها را تعریف می کند.»

وی در باره ی برگزاری نمایشگاه «لحظه ناقطعی» می گوید: «به یقین در دهه ی ۶۰ برجسته ترین اتفاق هشت سال جنگ بود و ارزشهای مستند خبری و عکس ها از عوامل پیام رسان چه از نظر فکری و چه از نظر تبلیغاتی بود، باید ازطریق عکاسی تبلیغاتی انجام می شد، حال بماند که تا چه اندازه تاثیر گذار بوده است یا خیر.»

به نظر او عکاسی بدون حضور در صحنه ی حادثه، عکس برداری، از اتفاقات پس از حادثه است مثلا عکس های خرمشهر و دیگر عکس ها، همیشه بوده و معمولا هنگامی عکس ها گرفته می شد که بعد از اتفاق بوده و بیشتر لحظه حمل مجروحین و… نشان داده میشد ولی در عکس های به نمایش درامده در این گالری، عکاس در بطن حادثه است .

شاید این محتوا را نیز دوست داشته باشید

Photowalk چیست؟

علی قلمسیاه هدف از برگزاری این نمایشگاه را قابلیت ها و شهامت رزمندگان در خط مقدم جبهه دانست و با اشاره به عکس «شمخانی» وعکس معروف «حاجی بخشی» که نه با یک موتور درایو ۱۴ فریم در ثانیه گرفته شده، بلکه عکاس-رزمنده ۱۶ ساله با یک دوریبن آنالوگ ، توانسته سه فریم عکس قابل استفاده با این اقتدار قدربگیرد، آن هم در لحظه ای که معلوم نیست خودش زنده می ماند یا خیر، را چیزی غیر از  شهامت ندانست.

وی همچنین با اشاره به  عکس های رزمندگان ما در دستگیری اسراء و عکس رجبی با نام «آرامش قبل از طوفان» که لحظه ی استراحت رزمندگان را نشان می دهد گفت: نکته جالب در تمام این عکس ها لبخند است، مانند ِاسنَپ شاتی که رزمنده زخمی و خون آلود است اما بازهم لبخند می زند.

۱

به نظر قلمسیاه در این عکسها نوعی نگاه وجود دارد که می تواند این عکس ها را  از جنبه ی خبری به زیبا شناسی جدیدی  تبدیل کند، بنابراین عکس در زمان خودش  کارکرد خبری و رسانه ای و مستند خود را انجام داده و بعد از سال ها توانسته یک بازخوانش جدید ایجاد کند و اینگونه توانسته عکس را زنده نگه دارد یعنی مانند دیگر عکس های جنگ در غالب مستند تاریخی در یک زمان مشخص نگاه نشود.

قلمسیاه همچنین درباره عکس «لحظه احتضار» که کمی با دیگر عکس ها از نظر زیبایی شناختی متفاوت بود، این چنین گفت: «عکس لحظه ی احتضار (لحظه ی مرگ) نماینده نفوذ و احاطه عکاس-رزمندگان هم بر عینیت جنگ و هم رسانه است.»

او این طورادامه می دهد:«عکاس-رزمنده، در خط مقدم جبهه شهامت حضور داشته و توانسته در لحظه ی ناقطعی آن هم در سن بین ۱۶ تا ۲۱ سال با یک دوربین آنالوگ و فیلم های امانی و یا هدیه شده، بدون هیچ تحصیلات آکادمیک و تجربه به زیبایی علاوه بر قاب بندی درست و شگفت انگیز و واقعا عجیب، لحظه هایی زیبا را بیآفریند.»

و همچنین اضافه میکند:«در اینجاست که تفاوت عکاسی آنالوگ و دیجیتال مشخص می شود یعنی عکاس مجبور بوده در صحنه و در بطن حادثه عکاسی کند.»

وی  از حضور«احسان رجبی» یکی از این پنج عکاس جوان آن دوره  و سه بار مراجعه به نمایشگاه، در چندین ساعت و تماشای عکس ها و بیان خاطره هایش می گوید:«رجبی گفت:”من خودم هیچ وقت به این عکس ها اینگونه نگاه نکرده بودم و خاطراتم در این نمایشگاه دوباره زنده شد.”»

وی در پایان درباره  عدم نمایش عکس شهدا در این نمایشگاه این طور گفت:«چون هدف ما نشان دادن شهامت رزمندگان بود سعی بر این شد که عکس هایی انتخاب شود که بیشتر نمود این امر باشد و گذاشتن عکس شهدا جنگ با موضوع نمایشگاه سنخیت نداشت.»

 

ممکن است شما دوست داشته باشید
ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

9 + 1 =