ضرورت بازگشت به ادبیات جنگ
غزل قربانپور
“جنگ پیش از آنکه واژه ای ادبی، ژورنالیستی، سیاسی و … شناخته شود واژه ای است که بیانگر مفهمومی بسیار تلخ است.”
جنگ هیچگاه منحصر به فرماندهان و سربازان نبوده است.آنچه جنگ را واژه ای تلخ و جانگداز میکند درگیری غیرنظامیان در جنگ است. بی شک آن وجه جنگ که تلخیاش ماندگارتر خواهد شد، آسیبهایی است که به قشر بیدفاع کودکان و زنان وارد میشود.ادبیات جنگ در ایران پس از جنگ تحمیلی هشت ساله بر پایه تمجید و ستایش از شهدا و رزمندگان آغاز شد و در انواع قالبهای شعر، داستان و فیلنامه و… به این موضوع پرداخته شد.
” کتاب «دا» را میتوان بهترین نمونه در این راستا به شمار آورد که در واقع امروزه به مثابه یک نقطه عطف در تاریخ نشر کشور شناخته شده و کارکرد دارد.”
ژان پل سارتر به زیبایی نقش ادبیات را در حوزه جنگ و صلح بیان میکند:« ادبیات شاید نتواند جلوی جنگ و خونریزی را بگیرد ، شاید نتواند از مرگ یک کودک جلوگیری کند! ، اما میتواند کاری کند که دنیا به آن فکر کند …»در زیر اثری از “مرتضی خانی” به نام “کودک و جنگ” را میخوانیم:
روی یک تکه ی جامانده ی از تخته سیاه
زیر آوار کلاس
پیِ سرمشق معلم می گشت(صلح را رسم کنید) ولی افسوس که آن نمره ی بیست
سهم یک موشک نابینا شد
روی دیوار کلاس
با تنِ پاره ی هر شاگردی
جنگ را می رقصید
قصه ی کودک و جنگ
از همان روز پراز بودن و نابودن شد
بودنِ سایه ی کودک کُشِ مرگ
و نبود مشقی
مملو از واژه ی صلح
قلم از پا افتاد
چون درختی تنها
زیر تقدیر تگرگ
شعر :مرتضی خانی