شب قبل از اینکه بروم پدر بهمان گفت که می خواهد تمامش کند.
دقیقاً همین کلمات را بکار برد. تنها چیزی که ازش مطمئن نیستم کلمه آخرش بود. می توانست گفته باشد «همه»، بدین معنی که می خواهد همه اش را تمام کند. در هر صورت عین همین حرف را زد. ما دور میز اتاق نشیمن نشسته بودیم.شام می خوردیم و راجع به مسافرتی که پیش رو داشتیم صحبت می کردیم.
من تصمیم داشتم که در شهر دیگری درس بخوانم. سومین بار بود که می رفتم. برادرم در پایتخت زندگی می کرد و درس می خواند.
فقط کوچک ترین خواهرم هنوز در خانه مانده بود.
هفته های آخر تعطیلات تابستانی را باهم بودیم.
یادم می آید که صحبت از پول بود. برادرم نوشیدنی می خورد و آن موقع بود که پدر گفت می خواهد تمامش کند.
نمی دانم هرکدام از ماها چه برداشتی از منظورش داشتیم.
سرآخر مادر از سر میز پاشد و چیزی که خوب یادم مانده حرفی بود که زد:
-تو بیشتر از اینا بهم مدیونی.
نگاهمان سمت پدر چرخید که لب از لب باز نکرد.
پارسال تام را با اردنگی از خانه بیرون انداخته بود.
او و تام دیر رسیدند بعد جر و بحث کردند.
نمی دانم به چه دلیل، کوچک بودم و به من هم ربطی نداشت.
بعدش تام چندروزی غیبش زد و وقتی برگشت پدر و تام بیشتر از چند کلمه بینشان رد و بدل نشد.
تام می خواست ترک تحصیل کند.
می گفت:
-بهرحال یه پسر دیگه هم داری.
و بطری را سر می کشید و به من اشاره می کرد.فکر کنم که پدر در جوابش پوزخند زد.
سال ها پیش بود.شش یا هفت ساله بودم…
یک روز صبح در باغچه تاب بازی می کردم.
یک جور ماشین از شاخه کوتاه درخت آویزان شده بود.
تعطیلات تابستانی یا بعد از آن بود، خورشید در آسمان می درخشید و سایه ام توی آفتاب تاب می خورد.
هوا گرم بود و فلز زنگ زده را تا آن سر باغچه به عقب و جلو هل می دادم که یکدفعه سرم گیج رفت.
حس کردم کسی یک جایی پشت سرم ایستاده.
خانه را می پاید و مادرم را از یکی از پنجره های طبقه اول دید می زند.مادر داشت گریه می کرد.
اگر مستقیم زل می زد بهم، به تاب خوردن ادامه می دادم اما آهسته و یواش بعد از تاب پایین می پریدم و سایه ام توی چاله ی باغچه پشت سرم جا می ماند.
گفتنش دشوار است که واسه چه داشت زار می گریست.
شاید در اشتباه بودم.
به آن روزها که فکر می کنم مادر را همانطور آرام و خوشحال می بینم اما آن آخرین حرف گران تمام شد.هیچوقت ازش نپرسیدم،که اگر می پرسیدم همه چیز را برایم شفاف سازی می کرد.
مادر به ندرت غافلگیرم می کرد.
چندتا فیلم خانوادگی از زمان بچگی مان هنوز مانده. وقتی خانه ام گاهی اوقات دم دست می گذارمشان.فیلم ها عرق را به تنم می نشاند، انگار بدنم مرتعش می شود.
مثل اینکه دارم خواب می بینم و لباس به بدنم می چسبد.
خواهر کوچک ترم شبیه مردی جوان است.بیش از حد لاغر.
شاید همیشه اینطور بوده و من دقت نکرده بودم.
فیلم، دو تا زن و مرد کوچک را نشان می دهد. ما همه مان از کوچکی رشد می کنیم و بعد ناگهان بطور واقعی بزرگ می شویم.
شب هایی هست که با یک تکان از خواب می پرم، یادم می آید دقیقاً چی خواب می دیدم با اینکه هیچ تصویر واضحی ازش توی ذهنم نمانده.
وقتی کودکی ام را تصور می کنم مثل این است که دارم زیر آب شنا می کنم.
در ظرف زمان ناشناخته ای حرکت می کنم و همچنان حس می کنم که باید کشفش کنم.
چنین تصادف هایی که:
چشم هایم باز باز اند. اما همه چیز را مات می بینم. تصویری که کادر دوربین را می پوشاند همان چیزی ست که راجع بهش فکر می کردم.
بیشتر وقت ها به خانه زنگ می زنم.
پدر و مادرم حالا تنها زندگی می کنند اما مادر هنوز خوش بین است. برایم تعریف کرد که چه اتفاق هایی افتاد…
پدر ازم پرسید حالم چطور است؟
جواب دادم خوب ام.
حالا نوبت من بود تا تعریف کنم اما نتوانستم. سکوت پیشه کردم با اینکه باید چیزی می گفتم.
صدایی مثل وِز وِز از آن طرف خط دوید میان حرف آهسته من و پدر.
-امیدوارم خیلی زود برگردی خونه.
همیشه قبل از اینکه تماس را قطع کنم، این را می گفت. هیچ وقت از برادرم حرفی به میان نمی آمد.
***
درست بعد از اینکه به مرکز شهر، جایی که تحصیل می کنم، رفتم نامه ای به دستم رسید.
از آن نامه هایی که کمتر به دست آدم می رسد. از پاکتش که جوهری شده بود، می شد فهمید که انگار توی آب افتاده بود.
چندروزی با خودم اینور و آنور بردمش.
یک بار هم گذاشتمش توی قفسه کتاب ها در اتاقم. تمام شب را مشغول بودم. دیگر هیچ وقت سمت پاکت و نامه نرفتم.
یکی از فیلم ها توی تابستان در حیاط بیرونی خانه ضبط شده بود. همه مان دور هم جمع شده ایم:
دهان پدر دارد می جنبد.مادر لنز دوربین را آورد، تنظیمش کرد و کفش های آبی اش را پوشید. مادر ریزه میزه ست.
من و برادرم قبلاً قدبلندتر از او بودیم.در خط آغاز می ایستیم به مسابقه دادن و مادر بشقاب نهار را نگه داشته و می خندد.خواهر کوچک ترم با دوربین فیلمبرداری می کند و پدر حالا در پس زمینه دوربین ایستاده و سر می جنباند.
مادر پشت دوربین قرار می گیرد.
بعد پدر دوربین را می گیرد و نزدیک تر می آورد، مثل یک فیلمبردار به سرعت حرکت می کند. من و برادرم توی کادر دوربین در حال دویدن هستیم به سمت خط آغاز، بعد تصویر مات می شود.
دوربین دست پدر بود و دست هاش پشت سرش.
نگاهمان کرد،سرش را مجدد تکان داد و دستمالی را که برای شروع مسابقه بالا برده بود، درآورد.
نگه داشت جلوی دوربین و دوربین را نزدیک تر آورد.
خارج از کادر.
حس کردم دارد یک چیزی می گوید اما فقط توانستم نیمرخش را ببینم. بعد پدر از کادر خارج شد.
فیلم بعدی از دختری ست که چندبار آوردمش خانه. یک سال بعدش بود. هنوز توی خانه زندگی می کردم. دختر نزدیک ساختمان بغلی بود. موهاش خرمایی بود اما توی فیلم به قرمزی می زد. برادرم داشت فیلمبرداری می کرد.
حالا که نگاهش می کنم می شود از صورت دختر فهمید که از برادرم خوشش می آمد. اما به این موضوع پی نبرده بودم. پدر توی حیاط پشتی ست و زن جوانی غافلگیرش کرده.
زن چنان خاطره ای از خودش باقی می گذارد که قادر نیستم کاملاً تعریفش کنم یا نامی رویش بگذارم.
اول بار است که برادرم در غیاب پدر اصرار می کند که خودمان دونفری مسابقه دهیم.
ادامه فیلم را من ضبط کرده ام: دختر می رقصد.
پدر در تراس با تام مشغول گفت و گوست.
نشسته و رو به سوی همدیگر دارند؛ سرهایشان را می بینم که یکی می شوند بعد از هم جدا.
یک کوچولو شبیه هم اند،شباهتشان در عکس جوانی پدر مشهود است و دراین فیلم هم می شود دید.
پدر دارد مسئله ای را برای تام روشن می کند.
تام اما نگاهش جای دیگری ست و خیره شده است به بعدازظهر روشن تابستانی.
پدر دوربین را از دستم هل می دهد عقب،به گاراژ اشاره می کند و مثل وقتی که بچه بودیم توی گاراژ شروع می کند به ادابازی درآوردن.جایی که چندسال بعد برادرم را آنجا پیدا کردیم.
***
اولین دختری که باهاش در رابطه بودم در گروه موسیقی مدرسه ابتدایی باهم همگروه بودیم و باهم دبیرستان را تمام کردیم.
او هم در فیلم است.
هجده سالم بود.
یک اتاق دنج در خانه یک دوست یا خانه ی یک آشنا-احساس خفگی زیر پتو می کردم گرچه هیچ پتویی آنجا نبود.
تابستان بود،لباس از تن کندیم و سرآخر زد زیر گریه.نمی دانم چرا؟
بغلش که کردم،تمام بدنش می لرزید.
یاد مادر پشت پنجره افتادم که داشتم از روی تاب تماشاش می کردم.
خودم را یک تماشاچی تصور کردم گویی که آنجا نیستم و هیچوقت هم نبوده ام.
هیچ حسی نداشتم انگار همه آن اتفاقات را داشتم از مسافت های دور می دیدم.
مادر پشت قاب پنجره و این دختر را.
هیچ کاری نکردم.
می خواستم باز تنهایش بگذارم تا کاری کنم اما از تلاش کردن به شدت می ترسیدم و می دانستم همیشه همه چیز همینطور باقی می ماند.انگار توی کابوسی هستی که نمی توانی از آن بیدار شوی.
**
تابستانی که فارغ التحصیل شدم برای خواهر کوچک ترم جشن عروسی گرفتیم،یک جشن حسابی.
شام توی هتل سرو می شد و مهمانی توی باغ خودمان بود.نزدیک های عصر با چندتا بچه در چمن فوتبال بازی کردیم و وقتی خسته شدم که تراس جلو چشم هایم می چرخید.
جایی که پدر و بعضی از دوستانش آنجا دورهم جمع شده بودند.
مردانی پرنفوذ مثل خودش.سخت مشغول گفت و گو بودند و مثل همیشه گوش به حرف های پدر داشتند.پدر داشت بلند بلند و با مکث حرف می زد.دوست داشتم ورق بازی کنم و خیلی زیاد نوشیدنی بخورم.
خواهرم با یک گله از دوستانش مستراح را اشغال کرده بود.در باز بود و بوهایی به مشام می رسید.دخترها داشتند خودشان را با عطر و اسپری مو خفه می کردند.حسابی سرشان شلوغ بود و حتی اسم خودم را از لابلای صداها شنیدم.بعد رفتند طبقه بالا.
رفتم بیرون،کنار اتاقک ابزارِ ته باغ و نزدیک گلخانه.همانطور که عادت داشتم و ممکن بود بخاطرش تنبیه بشوم-گرچه وقتی کوچک تر بودم با ملایمت تنبیه و مجازات می شدم.
کنار دیوار ایستادم به قضای حاجت.یکمی که آنجا ماندم،صداهایی از داخل به گوشم رسید.سوراخ هایی روی دیوار بود که ازش می توانستم برادرم را در اتاقک کم نور ببینم.تنها نبود.با کسی بود که نمی شناختم.
مشخص بودند که مست اند.آن یکی پسر روی زانوهایش نشسته بود.تمام کف دستش را بریده بود و خون ازش فوران می کرد.فکر کردم آن ها برای اینجور کارها سن و سالی ازشان گذشته.برادرم هم همان کار را تکرار کرد.دستش را برید.
شاید خیلی عمیق.خون زیادی کف زمین را پوشانده بود و بعد آن ها کف هردو دستشان را به هم فشار دادند.خون برادری.دیدم که در برابر همدیگر زانو زدند و خیره شدند به خون ها.
چشم های تام فقط برای یک ثانیه داشت بسته می شد.بخاطر درد یا چیز دیگری.
هیچوقت حرف هایش را یادم نمی رود.باورش نداشتم.یادم نمی آید که تاحالا همچو احساسی را نسبت به هم ابراز کرده باشیم مثل حس اعتماد یا هرچه که بود.چرخیدم و برگشتم خانه.خوب خاطرم هست از نفرتی شدید لبالب شده بودم.
***
چندروزی که خانه بودم با پدر رفتیم پیاده روی.
با وجود فاصله مان از دریا،کلاه ملوان ها را به سر گذاشت و از دوران جوانی اش گفت و اینکه اول بار که مرا دید،موقعی بود که دنیا آمدم.
«شبیه قارچی بودی که دست و پا داره.» بار آخری که باهم حرف زدیم،رفتیم به اتاقک ابزار قدیمی.
لوازم را از قفسه ای که روی آن کار می کرد و صیقلش داده بود بیرون آورد.باریکه های چوب را گذاشت روی پاهاش و من بهش آبجو دادم.
نشستم روی صندلی زیر پنجره و نگاه کردم به پدر که صدایش تحلیل می رفت و خودش هم.بازوهاش هنگام کار کردن سنگین شده بودند و کند.گویی یکهو بدنش سنگینی کرد.پاشدم.
قدمی سمتش برداشتم و سر به زیر ایستادم به اشک ریختن.برگشت طرفم.نگاهش به الوارها بود.
-بس کن.گریه نکن.خودتو جمع و جور کن.
من اما نتوانستم جلوی ریزش اشک هایم را بگیرم.
ماندم آنجا تا چراغ را خاموش کرد و کلید را برداشت.
رفت پی مادر…
مادر توی تاریکی اتاقک آمد،دستش را روی شانه ام گذاشت و اسمم را صدا زد.هیچ فایده ای نداشت.
پدر برگشت تو…
ایستاد و زل زد بهم…
نتوانستم جلوی گریه کردنم را بگیرم.گفتم:
-نمی تونم بس کنم.نمی تونم.
***