شعلهور میان ایده خلاقانه و ایرادات قصه
فریده ذاکری
حرف زدن از شعلهور کار دشواری است. یک دوگانگی در مواجهه با این فیلم ایرانی مخاطب را اسیر میکند. از طرفی ایده فیلم، بسیار جذاب و شخصیت اصلی بسیار درگیرکننده است؛ فرید (با بازی امین حیایی) را میتوان نمایانگر بخشی از جامعه امروز ایران دانست؛ اما سوی دیگر ماجرا نگاه منطقی به اجزای فیلمنامه و برشمردن ایرادات منطقی قصه است. در این بین باید انتخاب کرد میان آن همه ایده خلاقانه و شخصیت منحصر به فرد فیلم و ایرادات قصه اهمیت با کدام است؟!
در این مطلب در حد توان به امتیازات و ایرادات اثر تازه نعمت الله خواهیم پرداخت.
فیلم سینمایی شعلهور در مورد اعتیاد و غلبه حسادت و افکار شیطانی و بدجنسی بر معتادان است. کار روانشناسی خوبی روی این
فیلم شده است و بازی امین حیایی خوب است اما فیلم جذابی نیست و در مقایسه با فیلم بوتیک نعمت الهی ، نمی تواند تماشاگر
پسند به حساب بیاید.
پسر هجده ساله حیایی در نقش پسرش با او همبازی است و زری خوشکام مادر لیلا حاتمی هم نقش مادر فرید(با بازی امین حیایی) را دارد که با صدای ریز و دندانهای
مصنوعیش نقش مادربزرگ و پیر زن به او می آید. بازی او در فیلم تپلی رضا میر لوحی در سال پنجاه و یک به یاد ماندنی است.اما در این فیلم نقش سخت و پیچیده ای
نداشت.
فیلم اشاره به شخصیت معتادهای پیش از ترک و بعد از ترک دارد . به حالتها و رفتارهای دم دمی مزاجی با هیجانات تند ، بعد فروکش ، تنبلی ، روحیه طلبکاری و غر غروی معتادان پیش و بعد از ترک خوب پرداخته شده اند. جلسات ترک گروهی برای درمان معتادان کافی نیستند . باید مشارکت روانشناس و افراد خانواده را هم به همراه داشته باشند . از فشار مسئولیت پذیری ، تمایل آنها به فرار و بازگشت به اعتیاد قوت می گیرند . آنها با تمام وجود برای ایراد و بهانه گیری از خود و اطرافیانشان مستعد هستند. تمایل زیادی به خود را به بی عاری زدن دارند.
فرید با پی بردن به ازدواج دوباره همسرش و جذابیت شخصیتی نداشتن برای پسر هفده ساله اش ، سریعتر از هم پاشید . او درک درستی از حمایتهای خوب خانواده اش نداشت . به زور متادون خود و دیگران را تحمل می کرد . از آینده و بی ثمری و بی نقشی در زندگی خود و همسر و فرزند و خانواده اش رنج میبرد . با رفتن زن و پسرش ، ادامه زندگی کسالت بارش بدون بازگشت به پیله اعتیاد ، برایش غیر ممکن شده بود.
با اعتیاد بیماریهای روحی هم تقویت می شوند و پیچیدگی بیشتری پیدا می کنند . آدمهای سالم و خوب و هنرمند و ماهر و موفق
رقبای سر سختی برایشان هستند . زودنسبت به افراد موفق و مورد توجه حسادت و کینه اشان گل می کند . به این خاطر زهر
حسادت و کینه اشان را به آنان که نزدیکتر و موفق هستند زودتر تزریق می کنند.
معمولاًمعتادها در مواقع ترک به نوعی غیر عادی و گند دماغ می شوند . تحملشان برای اطرافیانشان سخت است . برای افراد عادی
زندگی باخته و بی اعتبارشده ، از صفر شروع کردن آسان نیست .
برای معتادها با بار وسوسه اعتیاد و ناکامیهای گذشته و روزمره افق بازگشت و موفقیت نومیدانه و سختر هستند . بدون کار و درآمد باز هم نیاز به مواد اولویت اول زندگیشان است . آدمهای معمولی میتوانند نانی گدایی کند و روزگار بگذراند . اما معتادها مزید بر نان ، درمان درد خماری و بی موادیشان فکر و ذکر روزانه اشان است . معمولاً به بی آبرویی عادت می کنند . اظهار شرمندگی و غیرت و درک و فهم و شعور و دلسوزیشان بیشتر نمایشی و فریبکاری است . واقعیت هم داشته باشند زور گذر و سطحی هستند و زود فراموششان می شود یا بی خیال و منکرش می شوند.
فرید به مرد غواصی که داوطلبانه اجساد غرق شده شهدا و ماهیگیران را از زیر آب رودخانه ها بیرون می آورد بشدت حسادت می کرد . زیرا مورد توجه مردم و پسرش بود و بعنوان قهرمان از او یاد می شد . در ضمن او از همشاگردیهای موفق دوران بعد دبیرستانش در مدرسه خوارزمی بود. به عکسش او از همشاگردیهای ناموفق دبیرستان خوارزمی شده بود. اعتیاد نبوغ و عواطف او را خرد کرده بودند . او با دسیسه چینی و خباثت و ریاکاری تا مرز بی آبرو کردن و از چشم پسرش انداختن غواص پیش رفت.
شعلهور فیلم خوبی است ولی اشتباهاتش را نمیتوان نادیده گرفت.
بخشی از فیلم در سیستان باعث سردرگمی مخاطب میشود و تا مدت زیادی هنوز نمیدانیم که قصه
اصلی چیست؟
تمامی قصهها در فیلم نیمه تمام رها میشوند و تنها قصه جدی یعنی ماجرای همکلاسی گذشته قهرمان آنقدر دیر شروع میشود که تماشاگر خسته می شود. اما در مجموع با فرض تمام سختیهایی که میتوان برای ساخت فیلمی در سیستان تصور کرد و یافتن لوکیشنهای ناب و چشمنواز میتوان نمره قبولی را به اثر تازه نعمتالله داد. فیلمی که اگر کمی در ساختار کلی قصه بیشتر دقت وتحقیق می شداثری قابل و ماندگار می شد و می توان گفت در کل شعلهور آخرین فیلم حمید نعمتالله موافقان و مخالفان زیادی دارد.
فارغ ازهر قضاوتی، این موضوع نشاندهنده اهمیت فیلم شعلهور است شکل طراحی صحنه و حرکتهای دوربین، استفاده از موسیقی و ترکیببندیها پس از عنصر جزیینگری
درخدمت ماهر نشان دادن فرید در عملی که انجام میدهد به کار گرفته شده است. علاوه بر آن، عنصر تازگی امتیاز ویژه تیم نویسندگی حمید نعمت الله و هادی مقدم دوست
است.