سینمای دفاع مقدس ملک شخصی نیست
سرزمین هنر | جشنواره فیلم مقاومت سال هاست برگزار میشود، جشنوارهای که برای حمایت از سینمای دفاع مقدس و نشر فرهنگ ۸ سال جنگ تحمیلی و قهرمانهای دلاوران ایرانی راه اندازی شده است.
در زمانی نه چندان دور، فیلمهای زیادی در عرصه دفاع مقدس تولید میشد، چه فیلم بلند، چه کوتاه و چه مستند. بسیاری از این آثار بسیار شاخص و مورد استقبال قرار گرفتند. علاوه بر فیلمهای بلند سینمایی، مستند های مهم و تأثیرگذاری نیز در این عرصه تولید و مورد توجه قرار گرفتند.
کارگردانان زیادی در عرصه سینمای دفاع مقدس به فعالیت پرداختند و فیلمهای زیادی نیز ساختند، اما بیشک موفقترین آنان مرحوم رسول ملاقلی پور است. وی با امکانات محدود آن دوران آثار خوب و تماشاگر پسندی را ساخت و روی پرده فرستاد.
فیلم «پرواز در شب» با آن ساختار ساده از فیلمهای ماندگار سینمای ایران است، فیلمی که دیگر نظیر آن ساخته نشد.
حسن مهم این فیلم، حسی بود که به تماشاگر منتقل میکرد. از لحاظ فن و ساختاری میتوان بر این فیلم ایراد گرفت، اما از لحاظ انتقال حس، کاملاً موفق بود. انتقال حس به مخاطب، کلیدیترین فاکتور هنر ـ صنعت سینماست، اما در فیلمهای ایرانی، بهخصوص در سال های اخیر اصلاً دیده نمیشود.
کارگردانهای دیگری نیز در این عرصه موفق بودند، اما هیچکدام نتوانستند مانند ملاقلی پور فیلمهای پرمخاطب بسازند.
فیلم های دفاع مقدسی رو به انقراض
زمانی، فیلمهای دفاع مقدسی روی پردههای سینما جولان میدادند، اما امروز دیگر از آن شکوه خبری نیست، نه از لحاظ کمیت و نه کیفیت. این درحالیست که صنعت سینما بسیار پیشرفت کرده و امکانات بهتر شده است.
اکثر فیلمهای موفق جنگی جهان بعد از پایان جنگ ساختهشدهاند، حتی بسیار دورتر، مانند «نجات سرباز رایان» ، «اسب جنگی»، «دانکرک» و تعداد زیادی از فیلمهای موفق دیگر که احتیاجی نیست نام یکایک برده شود. اما متأسفانه در ایران چنین نشد، فیلمهای موفق دفاع مقدس در دوران جنگ تحمیلی بیشتر و بهتر ساخته میشد.
شاید تغییر سیاستها این رکود را خود خواسته به سینما تحمیل کرده است، شاید هم ذائقه کارگردانان عرصه دفاع مقدس بهسوی ساختن فیلمهای گونههای دیگر و درآمدزا سوق پیدا کرده! به هر دلیلی که باشد، سینمای دفاع مقدس دچار افول و حمایت از فیلمهای جنگی نیز بسیار کم شد. انجمن سینمای دفاع مقدس نیز کمتر فیلم تولید کرد، آن هم با کارگردانانی محدود که نظرکردهشان بود.
دفاع مقدس ایرانی در انحصار سلیقه ی خارجی!
یکی از دلایل مهم افول فیلم های دفاع مقدسی این بود که به هر دلیل اجازه داده نشد تا کارگردانانی دیگر و با تفکر جدید وارد این عرصه شوند.
برخی نیز ساخت فیلمهای دفاع مقدسی را برای خود تابو میدانستند، بهخصوص دگر اندیشان و کسانی که برای جشنوارههای خارجی فیلم میساختند و می سازند. این گروه با سرمایه کشورشان فیلمهایی میساختند و میسازند که دلخواه بیگانگان باشد.
دفاع مقدس متعلق به همه مردم ایران زمین بود و هست. کسی نمیتواند آن را متعلق به خودش بداند. برخی اینگونه پنداشتند که دفاع مقدس ملک شخصی آنان است و باید خودشان درباره این دوران باشکوه فیلم بسازند. این طرز تفکر آسیبهای جدی به بدنه سینمای دفاع مقدس زده و خواهد زد.
سینمای مقاومت تا رسیدن به رسالتش، راه طولانی در پیش دارد..
ساخت فیلم دفاع مقدسی، طرح خوب، فیلمنامه عالی و کارگردانی حرفهای میخواهد. ۸ سال جنگ تحمیلی شناسنامه مقاومت مردم اسلامی ایران زمین است. آنقدر داستان و قهرمان دارد که تا قیام قیامت میتوان درباره آنها فیلمهای بلند، کوتاه داستانی و مستند ساخت، اما در بین مسئولان ارادهای جدی وجود نداشت و ندارد.
با این اوصاف جشنواره سینمای دفاع مقدس هنوز به رسالت خود عمل نکرده و راهی طولانی در پیش دارد.
از ژانر دفاع مقدس تا کمدی!
بسیاری از اهالی سینما، پیر و جوان با طرح هایی دفاع مقدسی به سازمان های مختلف از جمله انجمن سینمای دفاع مقدس، روایت فتح، تلویزیون و غیره رفتند تا طرح های خود را به انجام برسانند، اما نتوانستند به خواست خود برسند، برای همین علی رغم میل باطنی به ژانرهای دیگر رو آوردند، ازجمله کمدی!
این رسالت جشنواره سینمای دفاع مقدس بود و هست تا با حمایت از ساخت فیلمهای دفاع مقدس و حمایت از طرحهای جدید و هنرمندان تازهنفس آن را در سطح کشور گسترش دهد، اما نشد. متأسفانه در این عرصه فیلمهایی با ساختار ضعیف و سوژههای شعاری و تکراری ساخته شد که مخاطبان را دچار ریزش کرد.
در آستانه برپایی دوره جدید جشنواره فیلم مقاومت هستیم،اما این جشنواره با وجود تغییر دبیر، همچنان در دایره ای بسته دوران می کند!
باید مسئولان جشنواره و دیگر دست اندرکاران سینمای دفاع مقدس چاره ای بیندیشند تا این گونه سینمایی به جایگاه شایسته خود بازگردد.