سینمای استاندارد-قسمت اول

Dolby

“سینمای استاندارد”

مهندس مسعود خورده چی 

 تعویق اکران فیلم محمد رسول اله ( ص )  و مشکلات فنی سینماهای ایران برای نمایش این فیلم که با رعایت استانداردهای جهانی ساخته شده است، یک بار دیگر همگان را متوجه سالن های غیر استانداردنمایش فیلم در کشورمان نموده است.

وضعیت پیام رسانی در  دهه گذشته در دنیا دچار تغییرات  شگرفی  گردیده است .. دنیای  دیجیتال با تمامی امکانات خود در خدمت سینما قرار گرفته است . با این همه اصول آکوستیکی و روابط حاکم بر صدا برداری  پیرو اصول اولیه و قوانین صوت  مانده است.

اگرهدف از ساخت یک فیلم را سوای فرهنگ سازی و جنبه های سرگرمی وسایر اهداف انتقال یک پیام به مخاطب بدانیم هنر عوامل فیلم (تولیدی و فنی ) شاخص هایی به محصول میدهد  که در نهایت  قضاوت  بیننده   اثر را  جاودان  و یا زود گر می سازد.
هنگامیکه تولید تمام میشود و اکران بمنزله برداشت محصول آغاز می شود هنگام  لذت بردن دست اندر کاران از ما حصل خویش است .
 کم  بها دادن به مهندسی  صدا وارجحیت  مهندسی معماری  بر مهندسی آکوستیک و تجهیزات گریبانگیر پروژه های ما نظیر  سالن اجلاس سران – مجلس شورای اسلامی و مصلی  تهران و تقریبا نود و نه  در صد  سینما های ماست، در این شرایط چه باید کرد؟ چگونه خود را بروز رسانیم و در ادامه  فیلم ساز ما چگونه  از سلامت پروسه ارسال پیام خود در اکران های  بین اللملی مطمئن گردد؟

آسیب شناسی سینمای استاندار  و صدا  نیاز به  ارائه تعاریف اولیه –  تعاریف  مهندسی  آکوستیک- توجیه کارفرمایان جهت پرداخت هزینه های اولیه و در نهایت دانش  بنیانی کردن شرکت های مشاور و پیمانکاران است.

9936d251cb880ac8d6e6ce2c8f1f0500

در استاندارد های جهانی  زنجیره  صدا و مخصو صا «دالبی» یک زنجیره  صفر تا صد است که هرگاه در این خط گسستی بوجود آید تمامی زحمات به در میرود .

تعریف این زنجیره برای برون رفت از این عقب ماندگی فضاهای فیزیکی از ضروریات است .

در خلق و پخش زنجیره صدا چه عواملی بیشترین تا ثیر را بر مخاطب دارد :

۱- صدا برداری

۲- صدا گذاری

۳- تدوین

۴- آکوستیک سالن

۵- چیدمان صندلی ها

۶- چیدمان بلند گو ها

۷- انواع راهکار های پخش صدا

۸- تجهیزات

نقاط ضعف و قوت  فوق را بیشتر باهم مرور می کنیم:

لازم است ابتدا به  بررسی صدا  – مفاهیم آکوستیک -و فرکانس و محدوده شنوایی فرکانس ها بصور ت خلاصه پرداخت .

صدا و انتشار آن شکلی از حرکت  موجی هستند که رفتارشان در برخی موارد با دیگر شکلهای موجی متفاوت و در پاره ای موارد مشابه حرکت موجی است .

واژه ” آکوستیک “ در مورد ” مطالعه ” صدا بکار گرفته میشود . این مطالعه انواع منبع های صدا…. شیوه های انتشار – و شرایط دریافت آن را بدون در نظر گرفتن محدوده شنوایی انسان که از فرکانس  (۲۰ -۲۰۰۰۰ هرتز ) است قرار می گیرد یا خیر را  شامل می شود .

“آکوستیک” همچنین  پدیده ی ارتعاشات مکانیکی و محدوده فرکانس های فرا صوتی و فرو صوتی   و آن دسته از پدیده های مربوط  به خواص صوتی بنا ها و سالن ها  را نیز  شا مل می شود.

” سرعت صوت “:به خواص فیزیکی محیطی که امواج از آن عبور می کنند بستگی دارد .

” شدت صوت “: میزان میانگین انرژی صدا را که از واحد سطح می گذرد .شدت صوت می گویند.این شدت صدا در محیط ا طراف با تغییرات زیادی همراه و بعنوان یک  کمیت  فیزیکی   با” بلندی  صدا”  که یک  عکس العمل  ذهنی است تفاوت دارد.

“دسی بل ” : یک واحد لگاریتمی در  پایه  ۱۰ است که نسبت  دو کمیت که با یک دیگر مقایسه می شوند..

Dolby-Analog-copy

“اثرات پرش  “: خم شدن  یا شکستن موج در لبه های موانع موجود بر سر راه موج یا ایجاد سایه صوتی در پشت موانع که در محیط انتشار صورت گرفته اند با استفاد ه از مطالعه ” نور هندسی و رفتار نور منتج میگردد و بنام اثرات پرش در نور  محاسبات  نظری  و ریاضیات  و انتگرال  فرزنل با استفاده از رفتار مارپیچ  در دنیا  صاحب جایگاه خاص خود است…شکست یا خم شدن موج صوتی که بدلیل پراش در اطراف  یک دیوار  یا مانع اتفاق می افتد بستگی  شدیدی  به  فرکانس  دارد .

شاید این محتوا را نیز دوست داشته باشید

{صدا های با فرکانس کم یعنی   طول موج  بلند  نسبت به صدا هایی  با  فرکانس  زیاد  یعنی  طول  موج  کوتاه  کمتر تحت تاثیر  قرار می گیرند. بنابراین  برای یک موج  پیچیده  که  شامل  تمام  فرکانس هاست   مانند آنچه  در  موسیقی  با آن  روبرو هستیم .در پشت دیوار یک انتشار  غیر  یکنواخت  خواهیم  داشت  برای  شنونده هایی که در سایه  ی  صدا  قرار دارند  قسمت  بم  موزیک  قوی تر از   قسمت  زیر آن است  }.

“پدیده پراش “ را  با محاسبات ریاضی میتوان محاسبه و تقلیل دا د.  برای فرکانس های پایین

( طول موج بالا ) و بالعکس از جدا کننده صوتی  و حذف  دیوار های بلند .و استفاده از پشم شیشه یا پشم سنگ وبکارگیری مصالح با ضریب جذب بالا  را بررسی و حذف مینمایند.

تاثیر شکاف ها  و دهانه ی کوچک در ساختار  دیوار ها  شبیه اپتیک که نور هایی که از شکاف ها ی کوچک عبور می کنند  به  یک  شعاع نازک هم اندازه و هم شکل  دهانه  تبدیل می شوند…. :

صدا هم مثل آب  هنگامی که یک  شکاف  کوچک  عبور می کند در تمام جهتها  منتشر می شود

“پدیده  نویز” :نوفه یکی دیگر از معضلات صدا ست که تابع مهندسی نبوده و حذف آن  به مهارت های  عملی نیاز دارد.

” تداخل “  در امواج صوتی هم نظیر:هنگامی  که دو  یا چند حرکت  همزمان به یک نقطه یا یک سلسله نقاط در یک محیط اعمال می شوند پدیده  “تداخل” ظاهر می شود که شامل تر کیب  آثار ناشی از امواج با فرکانسهای یکسان که از منابع مختلف و یا از قسمتهای گوناگون یک  ” منبع ” تولید شده اند  می باشد.

تداخل ” علت نا شناخته  نا مطلوبی در صداست.

باز تابش: صدا  بسیار شبیه به نور روی یک سطح سخت منعکس میشود  و اگر سطح کروی باشد ( محدب – مقعر – سهمی گون – یا ترکیبی ) اصول رفتار اشعه صوتی مانند مورد سطح صاف ( صیقلی ) خواهد بود.

جذب : در آکوستیک اتلاف انر ژی به هنگام برخورد موج صدا  به یک سطح و سپس انعکاس آن است .صدا با اسفنج – پشم شیشه و یا جاذب هایی که اخیرا  بصورت  تایل هل آکوستیکی ساخته شده و یا در نهایت در اثر افزایش  فا صله  منبع تا مصرف کننده است  جذب می گردد.

امواج صوتی یک منبع   در یک فضای بسته  توسط تمام سطوح باز گشت داده میشود در هر سطح مقداری از انرژی باز تابیده و مقداری هم از سطح دیوار عبور می کندو مقداری هم جذب دیوار می شود ..

افت عبور: یا افت انر ژی صدا در دو طرف یک دیوار یا مانع یا جاذب است و ا استفاده از مصالح با ضخامت های گوناگون  و متعدد تامین میگردد.

بلندی : پاسخ ذهنی  انسان به صدا و یا نویز اطراف است و با  شدت نویز متناسب است.

dns1500web

شایان ذکر است  تمام انرژی موج تابشی  روی سطح حائل دو محیط باز تابیده نمی شود و کسری از انرژی همیشه از سطح مزبور عبور میکند.

هدف چنین مطالعه ای در مورد شکل سالن .  حصول اطمینان از دریافت یکسان صدا  در نقاط مختلف محوطه سالن است .

طبیعی است برای توزیع یک نواخت و خوب صدا  در یک فضای بسته ( سالن )از بکار گیری

دیوار های موازی یکد یگر اجتناب  و استفاده از جاذب های متناسب  از همان ابتدا  طراحی   توسط  مشاور ” حتما” محاسبه گردد.

در  بعضی از  سالن ها که ناچار  طبق نظر مهندس معمار بر  نظریه  متخصصین سالن  دیوار های موازی  یا  شبه موازی بضرورت زیبا سازی ارجح گردیده  است. که مشکل  عدم حضور متخصص آکوستیک و تجهیزات در کنار مشاورساختمان  است.

شناخت صحیح مفاهیم  فوق از سوی صدا برداران و تدوین گران  اولین چالش  شناخت سالن  استاندارد است .. تعریفی که در خلق زنجیره  صدای و تصویر استاندارد های آکوستیک سالن –  بکارگیری  نوع  صحیح میکروفن  متناسب با فضا و هدف صحنه  سالن  و توجیه   و آموزش عوامل  صدا  است.

IMG22564472

مادامی که صدا بردار ما شناخت صحیح و علمی از صدا  و آکوستیک سالن نداشته باشند /چگونه میتواند صدا را  با  یک استاندارد جهانی مطابقت نماید …؟!

در جریان ساخت مجلس شورای اسلامی ابتدا  طرح آکوستیکی آن به آقای دکتر مولانا  پیشنهاد شد ..  ایشان جهت مطالعات آکوستیکی  معماری و تطابق آن مدتی  وقت  معقول  خواستند / چون در آنموقع ساخت سریع هدف او لیه بود  این در خواست مورد قبول قرار نگرفت و  نفر دیگر که از دوستان    بعنوان طراح آکوستیکی  پیشنهاد گردید .. استفاده از  گرانترین و حساس ترین  میکروفن و تداخل  صوتی  نمایندگان در هنگام بحث  مدتها باعث آزار در پخش صدا از شبکه رادیویی بو د … با تغییر اندک  تجهیزات و  ایجاد  خلل و فرج در  دیوار ها  سالن  بعدا  مقدار اندکی  وضعیت آکوستیکی  بهبود پیدا نمود . این بدین معنی است  که  تجهیزات  متناسب  با و ضعیت  آکو ستیکی و بهره برداری و…. خریدداری گردد و صرف  خرید  بهترین ها کافی نیست….

 

مهمترین مسئله درطراحی صدا سالن ها و مهندسی آکوستیک سالن  آگاهی کارفرمایان و مهندسین مشاور  از  زنجیره بهم پیوسته علم آکوستیک  است .

درک این مسئله که   صدا چگونه تولید میشود / چگونه منتشر میشود .و چه  زمان به  نوفه  و نویز و به ضد خود تبدیل میگردد  انسان با چه مکانیسمی جزئیات صدا را می شنوند و می فهمد… شناخت مکانیزم گوش انسان و تربیت گوش حساس  از اهمیت فرا وان برخوردار میباشد.

یکی از  شاخص ترین محصولاتی که با این مکانیسم  طراحی  و ساخته شده  محصولات (بوز) است… بلندگو های این براند با  هدف این که فضایی که صدا در آن ضبط شده است را  با سازی و باز تولید نموده است .

عما ر بوز ( آمریکایی – بنگلادش )با شناخت کامل و دقیقی که از  فیزیک  گوش داشت و به تفاوت ” شدت صوت ” و ” بلندی صوت “آگاهی داشت  و در ساخت  بلندگو یی که طراحی و ساخت، به  بهترین  وجهی استفاده نموده است .  .

سالهای بعد و علی رغم ساخت چندین فرهنگسرای  بزرگ در تهران و شهر ستانها هیچگاه در معماری  ها  سالن  از وجود مهندسین آکوستیک  در کنار  مهندسین معمار   بصورت  جدی  استفاده  نگردید …. که بعد از اتمام پروژه  در مکان هایی شبیه اجلاس  سرا ن ویا مجلس شورای اسلامی و در مصلای بزرگ  تهران این  عدم  کار کار شناسی  خود را نشان داده  است .

تعداد انگشت  شمار  متخصصین در ایران  و دید روز مرگی کار فرمایان دولتی و خصوصی کار جدی  در این  زمینه را مشکل نموده  است … !

د ر سالهای اخیر با  مشارکت متخصصین واقعی و کاربردی اندک حاضر در ایران شرکت   ” دانش  بنیان” به اصلاح ساختاری چند پروژه منجمله مجلس و سالن اجلاس و  سالن های  دیگر  پرداخته اند.

ادامه دارد .

 

masoud.khordechi@gmail.com

ممکن است شما دوست داشته باشید
ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

63 + = 67