سلیم موذن زاده| مداح آذری زبان بی همتا با صدای گیرا

سلیم موذن زاده، مداحی بی‌همتا با صدایی گیرا |سیدرضا اورنگ |

 

مدیحه سرایی، از گذشته تا به امروز

مدیحه سرایی از گذشته ‌های دور، حتی قبل از اسلام در ایران رواج داشته است.

ایرانیان، همیشه آیین‌های مختلفی برای سوگ داشته‌اند. پس از گسترش اسلام در ایران، این مراسم شکل دیگری به خود گرفت. دیوان شاعران ایرانی سرشار از سوگنامه‌ها و مدیحه سرایی‌ها شد.

واقعه عظیم و حزن انگیز کربلا که به شهادت حضرت امام حسین (ع)، فرزندان و یارانش منجر شد، تاثیر غیرقابل توصیفی روی مسلمانان ایرانی که عشق به انبیا و ائمه داشته و دارند گذاشت. این واقعه عظیم در عرصه ادبیات ایران نیز جلوه خاصی یافت و ادبیات و شعر عاشورایی به وجود آمد.

شاعران بسیاری برای این واقعه شعر سروده و می‌سرایند. کم‌کم مداحان نیز وارد عرصه شده و اشعار عاشورایی را با صوت زیبا و حزن انگیز برای مردم خوانده و آنان را به شور آوردند تا در رسای امام حسین (ع)، خاندان و یارانش به عزاداری بپردازند. دستگاه‌ها و ردیف‌های موسیقی نیز کمک شایانی به هنر مرثیه سرایی کردند، به خصوص ردیف‌های آوازی.

در طول تاریخ مداحان بسیاری پا به عرصه گذاشته و صاحب نام و مقامی رفیع شده اند.

ایام محرم، این مداحان و مرثیه سرایان بودند که با شور خاص و صدای رسا و زیبا مردم را به تکیه‌ها، حسینیه‌ها، مساجد و خیابان‌ها کشانده و به سوگ سرور آزادگان و یارانش نشاندند.

ایران اسلامی، همواره مداحان خوش صدا و آشنا به واقعه کربلا داشته و دارد که شهره خاص و عام بوده و هستند.

 

شکوه و عظمت بی بدیل عزاداری های آذری

 

آذری زبانان ایران، این واقعه عظیم را با شکوه و عظمت خاصی برگزار می‌کنند. برای همین مرثیه خوانان بزرگی در این منطقه وارد عرصه مداحی شدند که نام‌شان بر تارک تاریخ مداحی درخشیده و می‌درخشد. تعداد این مداحان عاشق و خوش صدا آن قدر زیاد است که از هنر تک‌تک آنان نوشتن، امری محال به نظر می‌آید.

به جرات می‌توان گفت، سلیم موذن زاده اردبیلی، یکی از بزرگ‌ترین و ماندگارترین مداحان آذری زبان سراسر ایران و حتی جهان است. صدای خوش و گیرا، آشنایی با دستگاه‌ها و ردیف‌های موسیقی و زبان‌های آذری، فارسی و عربی او را به گونه‌ای ممتاز می‌کند.

 

توانایی تحسین برانگیز سلیم موذن زاده

سلیم موذن زاده در امر مداحی آنچنان توانا بود که هر کس و با هر زبانی پای مجالس او می نشست هنرش را تحسین می کرد.

سلیم در مجالس عزاداری آنچنان با توانایی و سوز دل می‌خواند که در و دیوار را نیز به شور وا می‌داشت. وی برای مداحی از ردیف‌های آوازی متفاوت استفاده می کرد ،برای همین مداحی‌های او بوی کهنگی نگرفته و نمی گیرند.

انتخاب ردیف‌ها از طرف او بسیار تیزبینانه و خلاقانه بود. او به خوبی می‌دانشت برای کدام شعر چه ردیف آوازی را انتخاب کند. اکثر مداحی‌های او ماندگار و روی لب بسیاری از مردم و عاشقان حسین (ع) مترنم است.

سلیم، نه تنها در ایران، بلکه در جهان نیز از شهرت خاصی برخوردار است، به خصوص در کشورهای ترک زبان. او بارها در کشور آذربایجان و ترکیه به مداحی پرداخته است.

نوحه «زینب (ص)»، «علی اکبر (ع)»، «ابوالفضل (ع)» و دیگر نوحه‌های او همه زیبا، گیرا و تاثیرگذار هستند. سلیم از نوجوانی به قرائت قرآن مجید، اذان گویی و نوحه خوانی پرداخته و حدود ۶۰ سال بی‌وقفه و خستگی ناپذیر به عشق ائمه، حضرت امام حسین (ع)، حضرت ابوالفضل (ع) و دیگر شهدای کربلا نوحه سرایی کرد.

نوحه ی ای منی آواره گویان یا ابولفضل (ع) از سلیم موذن زاده اردبیلی

 

صدای خوش، گنجینه ی موروثی

صدای خوش در خانواده سلیم موروثی است، پدربزرگش شیخ فرج صدایی بسیار گیرا و قوی داشت، آنچنان صدای وی قوی بوده که وقتی بر مناره مسجدی در شهر اردبیل اذان می‌داده، آبادی‌های اطراف تا شعاع سه فرسخی آوای اذان او را می‌شنیدند. پدرش عبدالکریم نیز اذان گویی خوش صدا و مداحی بی‌نظیر بوده است. برادر او مرحوم رحیم موذن زاده که دیگر شهره خاص و عام است. برادران و پسر او ودود نیز از صدایی رسا و خوش بهره مند هستند.

 

تقلید از ترانه های بی محتوا، بحران هنر نوحه سرایی حال حاضر در ایران

متاسفانه هنر نوحه سرایی در ایران توسط عده‌ای بد صدا و بی‌هنر که از ترانه‌های بی‌محتوا تقلید می‌کنند، آسیب دیده است، اما مداحان بزرگی چون سلیم و داوود علیزاده و مرثیه خوانان بزرگ دیگر، مانند سدی راه این بی‌هنران را گرفتند تا بی‌هنری‌شان به چشم نیاید. نوحه خوانی کار هر کسی نیست. فقط هنرمندان توانا و آشنا به شعر و مقاتلی مانند سلیم می توانستند و می‌توانند در این عرصه هنرنمایی کنند تا مورد توجه ویژه مخاطبان و عزاداران قرار بگیرند. سلیم موذن زاده تا آخرین روزهای حیات نیز عاشقانه و با قدرت نوحه خوانی کرد.

سیدرضا اورنگ