ساعد سهیلی هرگز نباید توقف کند|درباره بازیگر نقش عبدالمالک ریگی در «روز صفر»

ساعد سهیلی هرگز نباید توقف کند| سید رضا اورنگ |علاقه مندان سینما در تمام جهان، فیلم ها را در آینه بازیگران به تماشا می نشینند.برای همین فیلمسازان و سرمایه گذاران سینما از همان آغاز دریافتند که کلید موفقیت و کسب درآمد بیشتر در هنرهفتم بازیگران هستند،زیرا مخاطبان از همان شروع فیلم نگاه شان به بازی هنرپیشه ها معطوف شده و از دریچه نگاه آنان وارد دنیای فیلم می شوند.

این مهم به این معنی است که تماشاگران پیش از توجه به کیفیت فیلم به بازی بازیگران توجه دارند.یک فیلم اگر به دست توانمند ترین فیلمساز دنیا هم ساخته شود،اما بازیگر اول و دیگر بازیگرانش بازی خوبی نداشته باشند تماشاگران یا فیلم را تا به انتها دنبال نکرده و یا خیلی زود آن را به بوته فراموشی می سپارند.

شناخت فیلمها به نام بازیگران

در همین ایران نیزعاشقان و مخاطبان سینما فیلم ها را با بازیگران می شناختند و می شناسند،نه کارگردانان و حتی نام فیلم.برای همین وقتی می خواستند با دوستان یا آشنایان خویش به سینما بروند،به عنوان مثال می گفتند برویم فیلم آلن دلون، مارلون براندو، پل نیومن و … را ببینیم،کمتر پیش می آمد نام فیلم یا کارگردان را بر زبان بیاورند.درباره فیلم های ایرانی نیز همین موضوع صادق بود.
امروز نیز اکثر تماشاگران و قتی می خواهند به دید فیلمی بروند، باز نام هنرپیشه را بر زبان می آورند،مثلا می گویند به دیدن فیلم ساعد سهیلی یا دیگران برویم.این نشان دهنده اهمیت هنر بازیگری در ایران و جهان است.
از زمانی که کارشناسان و سرمایه گذاران سینما به قدرت تاثیر گذاری بازیگر بر مخاطب پی بردند،شخصیت پردازی در فیلمنامه ها بخش مهمی را به خود اختصاص داده و بسیاری از فیلم ها شخصیت محور شدند.برخی از فیلمنامه ها در هالیوود یا ممالک دیگر بر اساس شخصیت بازیگران نوشته می شود.

ساعد سهیلی

ساعد سهیلی از بازیگرانی است که خیلی زود مورد توجه فیلمسازان و تماشاگران قرار گرفت.گرچه اولین حضورش در سینما با فیلم «شب برهنه» پدر فیلمسازش سعید سهیلی بود و در چند فیلم دیگر پدر هنرمندش بازی کرد،اما هرگز نخواست و نمی خواهد که زیر سایه نام پدرش قرار بگیرد.سعید سهیلی نیز فرزند بازیگرش را به گونه ای راهنمایی و تربیت کرد تا در سینما دارای شخصیت مستقلی باشد،زیرا می دانست تا زمانی که ساعد زیر سایه نام او باشد،در کار خویش پیشرفت نکرده و خیلی زود متوقف می شود.

ساعد سهیلی به غیر از همکاری با پدرش در فیلم های کارگردانان مطرحی از نسل گذشته مانند مسعود کیمیایی و ابوالحسن داودی بازی کرده و در آثار کارگردانان نسل جدید از جمله محمدحسین مهدویان و امیر ثقفی نیز نقش آفرینی کرده است.وی در فیلم های متعدد دیگری نیز بازی و با کارگردانان مختلفی همکاری کرده است که آوردن نام همه آنها باعث اطاله کلام خواهد شد.

خصوصیات بازیگر جوان

یکی از خصوصیات این بازیگر جوان این است که دوست ندارد با تیپ خاصی در فیلم ها بازی کرده و در اذهان بماند،زیرا به خوبی دریافته است که اگر چنین کند،مانند برخی از بازیگرانی که در باتلاق تکرار افتادند و محو شدند،او نیز به ورطه تکرار افتاده و از گردونه سینما بیرون گذاشته خواهد شد.
ساعد سهیلی می داند هرگز نباید فکر کند که در هنر بازیگری کامل شده و احتیاج به یادگیری مجدد ندارد،برای اینکه آموزش هنر که بازیگری نیز یکی از بخش های مهم آن است،هرگز متوقف نخواهد شد.

بسیار بازیگرانی بوده اند که به نادرست خویش را در جایگاهی دست نیافتنی دیده بودند که دیگر نیازی به یادگیری نداشته و تبدیل به فصل الخطاب بازیگری شده اند،اما وقتی متوجه شدند اشتباه کرده اند که کار از کار گذشته بود و فرصت مجدد فراهم نبود.به همین دلیل و به احتمال قریب به یقین، راهنمایی و هشدارهای پدرش باعث شده که ساعد سهیلی مدام به دنبال کسب تجربه و یادگیری باشد تا در یک نقش تکرار نشود.
هر فیلم برای یک بازیگر کلاسی آموزشی و مفید است تا تکنیک و توانایی خویش را بالا ببرد.تنوع فیلم هایی که سهیلی در آنها بازی کرده ،نشان دهنده عطش او برای پیشرفت در کار خویش است.
آخرین فیلمی که ساعد سهیلی در آن بازی کرده و از نگاه برخی از منتقدان و تماشاگران از فیلم های موفق جشنواره امسال فجر است، «روزصفر» با کارگردانی سعید ملکان است.وی در این فیلم نقش عبدالمالک ریگی تروریست و آدمکش معروف را بازی کرده است.

ساعد سهیلی در روز صفر

ساعد سهیلی در «روزصفر» نیز تمام توان خود را به کار گرفته تا نقش را باور پذیر کند،تا حدودی که در اختیار اوست توانسته از عهده کار برآید،اما بخش دیگر به فیلمنامه و کارگردانی بر می گردد.
برخی از منتقدان بازی ساعد سهیلی را در نقش عبدالمالک ریگی نپسندیده و به آن خرده گرفته اند. این منتقدان که احترام شان نیز واجب است، به نکته اصلی توجه نکرده اند،یعنی فیلمنامه و کارگردانی.

وقتی قرار است در باره افراد خاصی فیلم ساخته شود تا کاراکتر خوب از کار در بیاید،تحقیق در جزئیات زندگی و رفتار و کردار شخص یا شخصیت مورد نظر بسیار مهم و حیاتی است.اکتفا کردن به چند ورق کاغذ و چند فیلم خبری نمی تواند ملاک خوبی برای شخصیت پردازی باشد.
ساعد سهیلی، آنچه را که فیلمنامه و کارگردان از وی خواسته اند،بدون کم و کاست اجرا کرده است،اما به خوبی مشخص است که در این فیلمنامه درباره عبدالمالک ریگی اصلا شخصیت پردازی خوبی انجام نشده است،زیرا خود نویسندگان نیز با این فرد،به خصوص جزئیات زندگی و رفتاری او آشنایی حداقلی داشته اند.

در سینما جزئیات حرف اول را می زند،نه کلیات،برای اینکه کلیات را همه می دانند و دانستن جزئیات برای شان مهم است.هر فیلمی که توانسته جزئیات را درباره یک کاراکتر خوب نشان دهد موفق بوده است.شکی وجود ندارد که در فیلمنامه ضعیف «روزصفر»،نه شخصیت پردازی قهرمان فیلم و نه ضدقهرمان آن درست پرداخته نشده اند . جزئیات شرح داده نشده و در مرحله بعد به علت فقدان شخصیت پردازی مناسب،کارگردان نیز نتوانسته است بازیگران را آن گونه که باید راهنمایی کند.

یک بازیگر هرچقدر هم توانا باشد،اگر فیلمنامه یا کارگردانی، لااقل در بخش شخصیت پردازی ضعیف باشد و لنگ بزند،نمی تواند نقشی که به عهده او گذاشته شده است را آن گونه که دلخواه خودش است بازی کند،زیرا هنرپیشه مجبور است تابع متن و کارگردان باشد.

فیلمنامه و بازیگر

باید آن قدر متریال درباره عبدالمالک ریگی در اخیار ساعد سهیلی قرار داده می شد که وی با پوست و استخوان این شخصیت را درک کند تا بتواند مقابل دوربین از عهده نقش به خوبی برآید و باور پذیر باشد.اشتباه اکثر کارگردانان امروز ایران این است که به علت ناتوانی خویش،توپ را به زمین بازیگر می اندازند تا از زیر بار مسوولیت شانه خالی کنند.
کدام بازیگر معروفی را در جهان می شناسید که توانسته باشد با فیلمنامه و کارگردانی ضعیف،نقشی ماندگار را بازی کند؟ اول باید متن قوی باشد و کارگردان که تفسیر کننده فیلمنامه است آن را به خوبی به بازیگران انتقال دهد تا کاراکترها توسط بازیگران به بهترین وجه به تصویر کشیده شوند.
منتقدان گرامی باید توجه داشته باشند وقتی بازی یک بازیگر را در فیلمی نمی پسندند و به آن اشکال می گیرند،نگاهی به فیلمنامه و کارگردانی اثر نیز داشته باشند تا متوجه اشکال اصلی شوند.نمی شود همه چیز را به گردن بازیگر انداخت،هنرپیشه آنچه را که فیلمنامه و کارگردان از او خواسته اجرا می کند.
کارگردانان بزرگ سینمای جهان،به خصوص آکیرا کوروساوای بزرگ،آن قدر توانا بودند که حتی می توانستند از یک چوب خشک نیز بازی بگیرند.در ایران هم کارگردانانی داشته و داریم که می توانند چنین عمل کنند،اما نه در حد و اندازه کوروساوای افسانه ای.
در انتها تاکید می کنم که ساعد سهیلی در تمام فیلم ها سعی کرده و می کند از تمام توان خود بهره بگیرد تا نقشی را که به عهده او گذاشته اند به نحو احسن از کار درآورد.در فیلم «روزصفر» نیز چنین کرده و با تمام توان نقش آفرینی کرده است،زیرا مانند پدرش سعید سهیلی اهل کم فروشی نبوده و نیست.