تفاوت ها و شباهت های سینمای قبل و بعد از انقلاب ایران (۱)

پژوهشگر: محمد حاج حسینی

الف – تفاوت ها

تفاوت های سینمای قبل و بعد از انقلاب ایران را می توان در عوامل موثر مختلف ساخت یک فیلم سینمایی از جمله:بازیگر، کارگردان، تهیه کننده، مسائل مذهبی(دینی)، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی ،ساختار،تکنیک،محتوا و… مشاهده کرد.

۱-در سینمای قبل از انقلاب، بازیگران مطرح آن زمان از نام هنری (مستعار) استفاده می کردند. مانند: مرحوم محمدعلی گل معروف به فردین، مرحوم آراماییس وارطان هوسپیان معروف به آرمان، عباس رضایی وثوق معروف به منوچهر وثوق، مرحوم پروین خیر بخش معروف به فروزان، نسرین کهزک معروف به سپیده، فاطمه عبدی گلنگشی معروف به نوش آفرین،شهلا صافی ضمیر معروف به مرجان و … بودنند. ولی در بعد از انقلاب به نظر می رسد به منظور جلوگیری از ستاره سالاری و قهرمان پروری بازیگران از نام هنری استفاده نمی کنند.

۲- به نظر می رسد بازیگران مطرح قبل از انقلاب مانند: بهروز وثوقی، مرحوم رضا بیک ایمانوردی، مرحوم فردین، مرحوم پرویز فنی زاد، آذرشیوا، پوری بنایی، مرحوم فروزان نقش خود را زندگی می کردنند. ولی در سینمای بعد از انقلاب قدرت در بازیگری کمتر به چشم می خورد.(شایان ذکر است در این جایگاه محمدعلی فردین بین سالهای ۴۸- ۱۳۳۸ و بهروز وثوقی بین سالهای ۵۸- ۱۳۴۸ هر کدام به مدت ۱۰ سال به نوعی سوپر استار اول سینمای ایران بودنند).

۳- به نظر می رسد در سینمای قبل از انقلاب بازیگرانی مانند: فردین و بهروز وثوقی در دهه ۴۰ و ۵۰ سینمای ایران هرکدام دارای مکتب بازیگری بودنند و به طور نمونه بازیگرانی مانند: پیمان از فردین و تقی مختار از بهروز وثوقی و حتی بازیگران بعد از انقلاب مانند: ابوالفضل پور عرب از فردین، فریبرز عرب نیا از بهروز وثوقی سبک بازیگری آنها را تقلید می کنند.

۴-در سینمای قبل از انقلاب، بازیگران حضور گسترده ای در تبلیغات تجاری و بازرگانی داشتند.به طور نمونه : مرحوم علی تابش،هاله نظری و….این در حالی است که در سینمای بعد از انقلاب کمتر بازیگران در تبلیغات تجاری و بازرگانی ظاهرمی شوند.

۵-در سینمای قبل از انقلاب ورزشکاران مانند: فردین، مرحوم ایرج قادری،رضا بیک ایمانوردی، مرحوم حبیب الله بلورو … خوانندگانی مانند: داریوش اقبالی، عارف عارف کیا، و … از طریق شهرت درحرفه خود به پرده نقره ای قدم گذاشتند. ولی در سینمای بعد از انقلاب بازیگرانی مانند: شهاب حسینی، امین حیایی، حامد بهداد، و … به حرفه خوانندگی گام گذاشته اند.

۶-در سینمای قبل از انقلاب ،بازیگران آن زمان فقط دو نقش در یک فیلم که شباهت چهره ای شخصیت های فیلم باهم داشتندایفاء می کردنند. مانند:بهروز وثوقی در دزد بانک (اسماعیل کوشان-۱۳۴۴)،مرحوم محمد تقی ظهوری در بده در راه خدا(رضا صفایی-۱۳۵۰)،مرحوم رضا بیک ایمانوردی در کج کلاه خان(صابر رهبر-۱۳۵۲) ولی در سینمای بعد از انقلاب در سال ۱۳۹۲ در فیلم ساکن طبقه وسط به کارگردانی شهاب حسینی ،شهاب حسینی با ایفای ۳۸ نقش مختلف رکورد جالب وتحسین برانگیزی حتی در سطح جهان برجای گذاشته است.

۷-در سینمای قبل از انقلاب به بازیگران زن کمتر نقش اول فیلمها داده می شد.مانند:فائقه آتشین معروف به گوگوش در فیلم های (بیم وامید-فرشته فراری-گرجی عبادیا-۱۳۳۹)،فروزان (تنگه اژدها-سیامک یاسمی-۱۳۴۸ وبابا شمل-علی حاتمی-۱۳۵۱ )،آذرشیوا(روسپی-عباس شباویز-۱۳۴۹ )،شهپر امیر ابراهیمی معروف به کتایون(بده در راه خدا-رضاصفایی-۱۳۵۰ ) ولی در سینمای پس از انقلاب به خاطر مکتب اخلاقی ومذهبی در اسلام واحترام به جنس زن به مراتب نقش های اول بیشتری به بازیگران زن واگذار شده است.

از آن جمله مانند:رویا نونهالی (عروسی خوبان-محسن مخملباف-۱۳۶۷ )،فریماه فرجامی (پرده آخر-واروژکریم مسیحی-۱۳۶۹ )،فاطمه معتمد آریا (یک بار برای همیشه – سیروس الوند-۱۳۷۱ وهمسر- مهدی فخیم زاده -۱۳۷۲ )،مینا لاکانی(دیدار-محمد رضا هنر مند-۱۳۷۳)،فاطمه گودرزی(غزال-مجتبی راعی۱۳۷۴ )،گلچهره سجادیه (سرزمین خورشید-احمد رضا درویش-۱۳۷۵ )،گلشیفته فراهانی(درخت گلابی-داریوش مهر جویی-۱۳۷۶)،آزیتا حاجیان (روبان قرمز-ابراهیم حاتمی کیا -۱۳۷۷ )،میترا حجار(متولد ماه مهر-احمدرضا درویش-۱۳۷۸)،مژده شمسایی(سگ کشی-بهرام بیضایی-۱۳۷۹ )،ترانه علیدوستی(من ترانه ۱۵ سال دارم –رسول صدر عاملی -۱۳۸۰)،نیکی کریمی(دیوانه ای از قفس پرید-احمد رضا معتمدی،واکنش پنجم-تهمینه میلانی-۱۳۸۱ )،گوهر خیر اندیش (رسم عاشق کشی- خسرو معصومی -۱۳۸۲)،فرشته صدر عرفایی(کافه ترانزیت-کامبوزیا پرتوی-۱۳۸۳ )،هدیه تهرانی (چهار شنبه سوری اصغر فرهادی-۱۳۸۴ )،باران کوثری(خون بازی رخشان بنی اعتماد ومحسن عبدالوهاب ،روز سوم –محمد حسین لطیفی -۱۳۸۵ )،هنگامه قاضیانی (به همین سادگی رضا میر کریمی-۱۳۸۶ )،الناز شاکر دوست(باد در علفزار می پیچید-خسرو معصومی-۱۳۸۶ )،هدیه تهرانی(هفت دقیقه تا پاییز- علیر ضا امینی -۱۳۸۸ )،مهناز افشار (طبقه سوم- بیژن میرباقری ۱۳۸۹ و پل چوبی مهدی کرم پور- ۱۳۹۰، هدیه تهرانی (برف روی کاج ها- پیمان معادی ۱۳۹۱)، نازنین بیاتی (دربند- پرویز شهبازی-۱۳۹۲) ، باران کوثری(کوچه بی نام –هاتف علیمردانی -۱۳۹۳ )،لیلا زارع(شیفت شب-نیکی کریمی-۱۳۹۳ )،فاطمه معتمد آریا(بهمن-مرتضی فرشباف-۱۳۹۳) ، لیلا حاتمی(دوران عاشقی-علیرضا رئیسیان -۱۳۹۳ )،طناز طبا طبائی(رخ دیوانه-ابوالحسن داودی -۱۳۹۳)،مهتاب کرامتی(عصر یخبندان- مصطفی کیایی -۱۳۹۳)،گلاب آدینه (من دیه گو مارا دونا هستم – بهرام توکلی -۱۳۹۳ )،لیلا حاتمی(من-سهیل بیرقی-۱۳۹۴)،پریناز ایزد یار(ابد ویک روز-سعید روستایی-۱۳۹۴ )،ساره بیات(عادت نمی کنیم-ابراهیم ابراهیمیان-۱۳۹۴)،مینا ساداتی(امکان مینا-کمال تبریزی-۱۳۹۴)،طناز طبا طبائی(خشم وهیاهو-هومن سیدی-۱۳۹۴)،الهام کردا(به دنیا آمدن-محسن عبدالوهاب-۱۳۹۴)و….می توان نام برد.

۸- بازیگران مطرح سینمای قبل از انقلاب نسبت به بازیگران مطرح سینمای پس از انقلاب از سطح تحصیلات پایین تری برخوردار بودند. مانند: بهروز وثوقی، فردین، آذرشیوا، منوچهر وثوق، مرحوم سیدعلی میری ،فروزان دارای دیپلم بودنندو حتی نسرین کهزک (سپیده) دارای مدرک سیکل بود.

۹-در سینمای قبل از انقلاب تأثیر صدای جایگزین (دوبله) مانند: چنگیز جلیلوند و حتی تأثیر لب خوانی صدای خوانندگان مطرح و محبوب آن زمان مانند: حسین خواجه امیری (ایرج) و عارف عارف کیا(عارف) در محبوبیت بازیگری مانند: مرحوم محمدعلی گل (فردین) نقش بسزایی داشت. این در حالی است که این مقوله در سینمای بعد از انقلاب کمتر مشاهده می شود.

۱۰- در فضای مسموم و فاسد اجتماعی و فرهنگی رژیم پهلوی به ویژه در عرصه سینما، خانواده های ایرانی به خاطر اعتقادات مذهبی و دینی خود کمتر به فرزندانشان به ویژه دخترها اجازه هنرپیشه شدن را می دادند، ولی در سینمای پس از انقلاب با توجه به تغییر شرایط مذهبی، فرهنگی و اجتماعی، بازیگران زن و مرد بیشتری پای به عرصه سینمای ایران گذاشتند.

 

ادامه دارد….

ممکن است شما دوست داشته باشید
ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

1 + 7 =