آموزش ادبیات کاراگاهی – قسمت اول
برای کاراگاه تان شخصیت پردازی کنید
نوید فرخی/نویسنده و مترجم/پژوهشگر ژانر کاراگاهی و علمی تخیلی
کاراگاه ها شخصیت های اصلی ژانر کاراگاهی هستند. بیشتر داستان های کاراگاهی اولیه محصول دوران طلایی ادبیات پلیسی(دهه بیست و سی میلادی) بوده اند. آنها در بسیاری مواقع بدلیل نقش قهرمانانه شان، صرف نظر از خود آثاری که در آن ظاهر شده بودند، محبوبیت پیدا کردند. اولین کاراگاه مشهور داستانی سی.آگوست دوپن مخلوق ادگار آلن پو است و بعد از آن شرلوک هولمز توسط سرآرتور کانن دویل خلق شد که شناخته شده ترین کاراگاه تا به امروز تلقی می شود.
کاراگاه های داستانی عموما یکی از این چهار نوع زیر هستند:
- کاراگاه آماتور: آنها از دنیای خارج تحقیقات جنایی ظاهر می شوند، اما بدلیل اطلاعاتی که دارند، یا بدلیل کنجکاوی و یا تمایل برای برقراری عدالت در پرونده ها دخالت می کنند. از جمله مشهور ترین این کاراگاه ها می توان از مارپل، فلچر، و لرد ویمسی نام برد.
- کاراگاه خصوصی: این کاراگاه ها به صورت حرفه ای بر روی تحقیقات جنایی منطقه ای خارج از سیستم رایج انتظامی و قضایی کار می کنند. از جمله مشهور ترین این قبیل کاراگاه ها می توان به هولمز ، فیلیپ مارلو، پوارو و … اشاره کرد.
- کاراگاه پلیس: این کاراگاه ها عضو رسمی نیروهای پلیس هستند و حل معما توسط مافوق به آنها تفویض داده می شود. از جمله مشهورترین این کاراگاه می توان به کارگاه مورس، دریک، فراست اشاره کرد.
- متخصصین حوزه جنایی: این شبه‌کاراگاه ها شامل روانشناس، وکیل مدافع، پزشک قانونی و افرادی از این قبیل هستند که به نوعی با جنایت مرتبط اند و نقشی مشابه کاراگاه ایفا می کنند. از جمله مشهورترین ها می توان به کوئینسی، اسکارپتا، تیم سی اس آی اشاره کرد.
مواد لازم برای خلق کاراگاه
اگر می خواهید داستان کاراگاهی خوبی بنویسید، باید تصویر نسبتا کاملی از این کاراگاه در ذهن تان داشته باشید؛ مهم نیست که تمام این اطلاعات دقیقا در داستان بازتاب پیدا می کنند یا خیر، مهم این است که رفتار و کنش های این شخصیت همیشه براساس پیشینه ای است که در ذهن تان خواهد بود.
به عنوان مثال کاراگاهی که در کودکی در محیط روستایی بزرگ شده، باید سخت کوش باشد. نیاز نیست شما در همان ابتدای داستان به روستایی بودنش اشاره مستقیما کنید، بلکه باید در برخوردها و رفتارش این مسئله مشهود باشد. باید مشخص کنید او سرسخت است، بی خیال است، مغرور است، خجالتی است، کم حرف است، حساس است یا ترکیبی از اینها خصوصیت را داراست و …
نکته دیگر اینکه اگر می خواهید کاراگاهی خلق کنید که دنباله دار باشد(یعنی بیش از یک داستان یا کتاب ادامه یابد)، ضرورتی ندارد تمام اطلاعات را در همان قسمت اول به خورد مخاطب بدهید. بگذارید، کاراگاه رشد کند، و به نظرات و نقد های خوانندگان در مورد آن جامه عمل بپوشانید. شما در هنگام نوشتن داستان باید مسائل اساسی مثل سن و سال کاراگاه، قیافه کاراگاه، اصلیت کاراگاه، تحصیلات کاراگاه و … را در ذهن تان کاملا ساخته باشید. اما مسائلی مثل تکیه کلام، فیلم و کتب مورد علاقه، پوشاک مشخص یا رنگ مشخص، و ارتباطات عاطفی و اجتماعی کاراگاه را می توان با گذشت زمان به آن پرداخت.
خوانندگان از کاراگاه انتظار دارند ازیک متدولوژی و روش اختصاصی خودش برای حل پرونده ها پیروی کند، حالا این متدولوژی می تواند براساس منطق گرایی باشد، یا براساس اطلاعات بالای علمی ، یا براساس اصول روانکاوی، یا بهره مندی از فناوری های نوین و یا ترکیبی از این همه اینها و یا … باشد. فراموش نکنید تمام داستان های موفق کاراگاهی، یک کاراگاه خوب داشته اند(هر چند کاراگاه برخلاف تصور عمومی، نقطه حیاتی در موفقیت داستان کاراگاهی نیست).